VERHOALEN

t Was stil ien dörp. Bloots n liekwoagen was te heuren. Doarachter laipen domie, Hinderk, Geert en n poar aander lu. t Regende wat en vanoet roamen keken dörpbewoners tou. Zai wozzen wel derien lag, en woar der hinbrocht worren zol. Begroafploats lag krekt boeten dörp.
n Klaaine week leden was der ien grode bos vonnen worren. Waarkelk groot was dizzent nait, moar veur lu ien dörp wel. Gain minsk wos, wat zuk doar òfspeuld haar. Gain moord, gain doodslag, meschain n haartstilstaand? Troanen wazzen ien dörp nait aan loop goan. Ongelaifd was der doar. Hai was n vrumde, en dat was der veur heur immer en aaltied bleven. Gain lid van braandweer, meziek- of zangverainen en voutbalklub. Ien kerk kwam der nooit nait, moar bie Hinderk, Geert en bie domie wat minner kwam der op bezuik.
Aan ende van dörp, noast vraauw Maier, haar der woond. Zai wozzen, dat der op kezienenfebriek boeten dörp waarkt haar. Veul meer ook nait. Joa, dat, der gain vraauw haar.
Noadat zien hingoan ien dörp bekind worren was, wer der van ales reudeld. Op stroat, ien supermaart, op stoatsion, bie bushokje, ien hotel “Bie Meulenkaamp” en netuurlek ien hoezen van dörp. t Mainst wer der proat over verhoal van vraauw Maier. n Ol wicht mit n boudel katten. Ien dörp wer zai wel hekse nuimd.
Nait te geleuven, wat der zo op wereld heergoan kon. Vraauw Maier haar wel ains wat over heur noaber verteld. Hai haar voak ien grode bos onnerwegens west, en doar haar hai mit bomen keuveld. Dat haar joa nait normoal west. Zai haar nait zegd, dat zai dat ook doan haar. Wat der maank dai baaiden heergoan was, haar gainent vertellen kind.

Ien dai naacht was der bliksem, dunner en ook nog n hail dikke störm over dörp en grode bos goan. sMörns vro haar t weer rusteg west. Hai wol, veur noar t waark goan, grode bos nog bekieken Dat haar der aan zien boas per tillefoon deurgeven, en dat der wat loater op waark kommen zol.
As der ien bos aankommen was, haar der veule bomen pladde liegen zain. Hai haar doarover veul verdrait kregen. Totoal haalfwies was der deur bos hinneweer goan. Of der vraauw Maier ien bos trovven haar! Wèl zol dat zeggen kinnen.
Zulfde dag was der nait ien febriek verschenen. n Hail tied loater was der ien bos, bie n dikke en machtege boom vonnen worrren. Doarnoa was ien dörp al gaauwachteg bekind worren, dat vraauw Maier der nait meer was. Gainent haar doarover wat vertellen kind. Vot was zai. Lu dochden, dat zai wel op femiliebezuik weden zol.
Der wer ien dörp n boudel reudeld. Op stroat, ien supermaart, op stoatsion, bie bushokje, ien hotel “Bie Meulenkaamp” en netuurlek ien hoezen van dörp.

Veul te laanke laipen katten van vraauw Maier boeten rond. Dou Geert dat mitkregen haar, wos der doarveur n oplözzen. Hai ging noar Hinderk tou en noa n dikke omhaalzen zee der:
“Waiste, dat dai katten van vraauw Maier boeten rondlopen. Wie kinnen dai daaiern doch nait verhongern loaten. Zai binnen ook deur God schoapen. Wie mouten heur helpen. Kinste nait veur heur zörgen. k Heb t drok. Koop vegoanistische vouer, en verget gain bèltjes en lint mit te nemen. Dou dizzent katten om, zodat zai gain vogeltjes vangen kinnen. Hinderk t komt wel goud. Immer en aaltied geleuven en vertraauwen ien God.”
Hinderk wol dat geerne doun. Zai keken nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet.

Vief doagen noa begraffenis van heur noaber haren lu vraauw Maier weer ien dörp zain. Woar haar zai zo laanke west? As zai doarover vroagd wer, zee zai, dat zai bie heur bruier op bezuik west haar. Gainent geleufde dat. Geert belde Hinderk en zee, dat der zo noar hom smakbekte. Kinste vanoavend nait noar mie toukomen. “Dat is goud”, zee Hinderk, “heste t nait meer zo drok?” “Joa, moar sumtieds gaait der zoveul heer, dat k gain tied veur die heb. t Muit mie”, verkloarde Geert“, “en kom nait te loat, k moak op tied t eten kloar.” Dat was n verrazzen veur Hinderk. Hai wos, dat Geert gloepends goud kokseln kon. Noa waark ging Hinderk onner does, en zörgde derveur, dat der lekker rook. Sunt dai begraffenis haar der Geert nait meer zain. Sundoags ien kerk haar der ook nait west. Wat wazzen baaident bliede, nkander weer doetjen te kinnen. t Was stoer vannkander òf te blieven. t Laifste wazzen baaident votdoadelk ien bèrre doken. Dat ging aanders nait, den t eten kon al op toavel zet worren. Eerst n seloade mit veul olieven, doarnoa n hummusgerecht, feloafelbaaltjes, greunte en n knoflookstip. Wat smoakte dat ales verukkelk. “Dat kinst wel ains vannijs kloarmoaken”, prees Hinderk Geert. “Het t die smoakt?”, vroug Geert. “t Was deksels lekker”, antwoorde Hinderk, “k heb nou nog zin ien sukkeloa zunner sukker en n pot bier zunner alkohol.” Dou wol Hinderk van Geert waiten, of der wos, dat vraauw Maier opdoken was. Geert keek wat opzied. Hinderk von dat vrumd en vroug, of der over t verswienen van vraauw Maier wat wos. “k Vuil dat dit zo is”, zee der. Geert keek Hinderk snaideg aan en zee: “Doe hest geliek. k Wait ales over wat der heergoan is. Wat k die vertel, doarover moste swiegen. Kinste mie dat verzeggen?” Dat dee Hinderk, en Geert begon te vertellen: “Dou vraauw Maiers noaber laankoet ien grode bos vonnen was, zat zai al laanke bie mie. k Heurde mit veul steutenheuten ales van heur. Bie heur leefde heur noaber nait meer. Dat haar zai oareg nuver ienschat” “Woarom kwam zai noar die tou?”, wol Hinderk waiten. “Luuster efkes, en stel nou gain vroagen”, zee Geert, “doe waist, dat wie bie heur noaber wel op bezuik west hebben. Hai laip bie mie ien theroapie. Sumtieds hil der zok nait aan ons òfsproaken. Din bezöchde k hom. Vraauw Maier haar van hom heurd, dat der bie mie laip. Nou zat zai ien grode nood, was ien de baaier. Bie heur was k hier ien dörp ainege persoon, dai heur helpen kon. Zai belde mie dizze mörn vro oet bèrre. k Nam heur mit noar spreekkoamer. Doar vertelde zai mie, dat zai immer en aaltied ien dörp kwoade dingen over heur noaber verteld haar. Woarhaaid was, dat dizze twai n reloatsie mitnkander haren. Woarom zai dizze verhoalen vertelde, doar kreeg k gain antwoord op. Der lopen genog haalfwiese lu op wereld rond, en doar verdain k joa goud geld aan. Heur noaber zee der gain niks en gain naks van. Hai haar ien dörp al gain goie noam. Dat kon der nog wel bie. Gainent ien dörp haar maarkt, wat der maank dizze twai minsken was. Doe kinst begriepen, dat zai van dat ales wel haalfwies het worren kind! Zo gedroagt n minsk zuk doch nooit nait. Zai was gespleten. Meschain is heur noaber doaraan sturm. Wie waiten dat nait. t Is joa meugelk. k Zag, dat zai holpen worren mos. Zo heb k heur noar ain van mien verbliefkoamers brocht, van dai gevolgen zai tot zokzulf kommen zol. Aigenliek haar k dat nait doun most. k Haar heur noar zaikenhoes bringen most. k Dochde, dat zai wel gaauw weer noar hoes tougoan kon, en din bie mie n theroapie volgen kinnen zol. Ales laip wat aners. k Verbood heur wel, begraffenis van heur noaber bie te wonen. Wel wait wat der din mit heur heergoan zol hebben kind. Op ain van de naachten noa dai begraffenis, kreeg k last van mien moag. Haar k dreumd, of was t waarkelk zo? Hinderk wat haar k doar doch n pien. t Vuilde zok zo onneumelk swoar aan. Stoareg aan wer k wakker, en bemaarkte, dat vraauw Maier op mie lag. Zai vigelaaierde mien piethoan maank heur bainen te kriegen. Dat mishottjede heur.” “Dat was wat veur die, dat doar n vraauw op die lag!”, zee Hinderk verboasd. “Onnerbreek mie nait”, zee Geert, en vervolgde zien verhoal: “Zai lag mie veul te swoar op moag. k Dochde, dat k t heur moar veurzichteg mitdailen zol, dat zai vertrekken mos. Dat begreep zai nait votdoadelk, den zai keek mie verbiesterd aan. k Perbaaide mie wat om te kruien, moar mit zuk n swoare vraauw op mie, kulde mie dat. Noa n tiedje begon k alderbenaauwdst te poesten. Mit as rezeltoat, dat zai op mie hinneweer ging. Zai zel wel zunner twiefel docht hebben, dat n twaide man moar nait onner heur ogen hingoan mouten zol, of meschain dat k aan t kloarkommen was. k Heb t heur nait vroagd. Endelk ging zai van mie òf, en vertrok noar heur koamer. Sloapen kon k nait meer. k Bezöchde noa n klaaine ketaaier heur, en zee, dat k heur gedrag begriepen, moar dat zai hier nait laanger blieven kon. k Gaf heur n verwiesbraif veur n kollegoa van mie ien Stad mit. Zai mos mit hom moar n òfsproak moaken. sMörnsvro keerde zai terug noar heur hoeske. Dou mouten lu ien dörp heur lopen zain hebben.” “Dat is wat!”, raip Hinderk oet, “heste n verkloaren veur heur gedrag?” “Doe kinst begriepen, dat as n minsk t aine zegt en t aandere dut, dat der din ien grode muilekhaiden belannen kin. As boetendes dien vrund ok nog hingoat, din worren droeven nog veul zoerder. Bezuik heur bie gelegenhaid. Zai kin wel wat steun bruken. En Hinderk, bie nood immer en aaltied geleuven en vertraauwen ien God.” Hinderk en Geert lagen nait te loat ien bèrre. Veur t sloapen goan zee Geert: “k Lig doch veul laiver mit die as mit vraauw Maier hier!“ Zai keken nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet.
t Was nog nait zo laanke leden, dat Hinderk en Geert veur eerste moal ien kerk noast nkander zeten haren. Dou was laifde maank baaident begonnen. Zai haren besloten, nait te haard van stee te lopen. Twai moal ien weke kwamen zai bieknander. Veul was der te beproaten. Geert vertelde, dat der ien n poeps gezin groot worren was. Drai zuskes en ain bruier haar der. Misdainder haar der west. Noa middelboare schoul haar der medisienen ien Utrecht studaaierd. Zien belangstellen haar noar minsk mit psychische perblemen oetgoan. Zo was der ien loop der joaren psychioater/psychotheroapeut worren. Noa verloop van tied haar der waark ien Akkedemisch Zaikenhoes ien Stad kregen. Zien moeke leefde nog, moar zien pabbe was al hingoan. Hinderk vertelde, dat der zien haile levent zo om en bie ien dörp woond haar. Ien Stad n poar joar Akkedemie bezöcht haar, moar haar noaderhaand te waiten kregen, dat der mit zien haanden waarken mos. Hai was timmerman worren, moar haar nog veul meer as timmeren kind. Allerdeegs kon der nog immer en aaltied sentroale verwaarmensketels oet en iennkander schroeven. Joa, smieteg was der, mit hail veul gevuil ien vingers Dou zien pabbe hingoan was, haar hai dizzent as köster van middelaiwse kerk opvolgd. Hai was nait bie zien ollu haangen bleven, moar haar mit behulp van vrunden n hoes veur homzulf baauwd. Doar woonde der nog immer en aaltied. Lu ien dörp haren hom wel ains vroagd, woarom der gain vraauw haar. “Zuk n nuvere man kin doch vraauwlu genog kriegen“, wer hom sumtieds zegd. Hai zee din, dat der laiver op homzulf woonde. Der zellen dou wel lu west hebben, dai waiten hebben wat mit hom aan haand was. “Wolste din nooit nait n vrund hebben”, vroug Geert nijschierig. “k Haar vrunden genog, moar nait zo aine dai doe mainst. k Speulde joa ien eerste elftal van voutbalverainen. Din heste vrunden genog”, antwoorde Hinderk. “Doe hest ook voutbald?”, vroug Geert, “woar stonste din veur of achter ien t veld.” “k Speulde veurien en doe?” “Achterien. Wie kinnen wel ains tegenstaandertjer speulen.” “Joa, dat kinnen wie doun, moar din wel op om en bie draihonderdzesteg vaaierkaande sintimeter, kniesde Hinderk. “Dat kinnen wie doun!”, raip Geert laankhaalzend oet. Zo zaten dai baaident te proaten, as zai bienkander op bezuik wazzen. Dou was t oljoarsoavend. Noa dainst mos der ien kerk nog wat oproemd worren. Geert holp Hinderk mit, zo dounde konnen zai gaauwer noar zien hoes tougoan. Ien oljoarsnaacht was der ien dörp immer en aaltied veul te doun. Vuurwaark wer òfschoten, lu winsten nkander veul haail en zegen ien t Nijjoar, der wer veul zopen … Dou t wat rusteger wer, wazzen der nog hail wat jonglu op pad. Zai haren te veul achterover sloagen. Ain van heur vertelde, dat der nait zo laanke leden n flikker ien dörp was komen wonen. Zellen wie dizzent ains verrazzen? Elkenain wol doaraan wel mitwaarken. Dou ging t noar t hoes van dai man. “Wat is dat?”, vroug Geert aan Hinderk. “Doar worren stainen tegen roeten aankoegeld. k Heur dat dizzent kepot goan”, zee Hinderk. Hinderk was al opstoan, en laip noar veurdeur. Hai heurde wat boeten roupen wer: “Nuig ons, din kommen wie die bezuiken. Din zellen wie stoale van dien schiethoesbozzel ien dien konde steken, en din mit dat ding hinneweer goan. Dat zel die en ons veul pelzaaier geven.” Hinderk haar krekt veurdeur opend, en zag zien oomkezegger Jaan mit n stain ien rechterhaaand stoan. Hai haar nog nait wat tegen hom zeggen kind, of dizzent vloog al tegen zien kop aan. Hinderk vloog achterover, en wer deur Geert nog opvongen. Geert haar ien zien levent as psychotheroapeut gevoarelke situoatsies mitmoakt. Vroug wèl zien roeten ienmieterd haar. Dat haren zai aaltemoal doan. Sportief wazzen zai wel. Geert kon ale noamen en adressen van jonglu opschrieven. Mitnkander wollen zai schoade betoalen. Doarnoa zörgde Geert derveur, dat zai noar hoes tou goan konnen. Hinderk haar hom op n stoul deel zet. Kop dee hom piene en bloud laip van rechter waang òf. Geert zag, dat der mit Hinderk noar Akkedemisch Zaikenhoes tougoan mos. Hai verzörgde eerst de wond wat. Dou baaident ien Geerts auto noar Stad reden, zee der: “Hinderk t komt wel weer goud. Immer en aaltied geleuven en vertraauwen ien God.” Ien zaikenhoes brochde Geert Hinderk noar noodopvaang. Doar zaten al n boudel lu. Joa, ien oljoarsnaacht ging der immer en aaltied veul heer. Baaident mozzen laanke wachten, veur Hinderk holpen worren kon. Wond mos dicht naaid worren. Gelukkeg zaten taandenenkoezen nog oardeg vaast ien mond. Hom wer zegd, dat der moar zo gaauw meugelk noar taandarts goan mos. Dou baaident zaikenhoes verloaten haren, keken zai nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet. Op nijjoarsoavend kwam oomkezegger Jaan bie Geert en Hinderk op bezuik. t Muitte hom zo, wat der doan haar. Hai zol nooit nait weer mit n stain smieten. “t Is goud mien jong. Wie dinken, datste wat leerd hest. Wie vergeven t die”, zeden Hinderk en Geert touglieks.

Dou Hinderk veur eerste moal bie Geert kwam, zag der n bord aan dizzent zien hoes bevestigd. Doarop ston: Praktijk voor Psychotherapie. Dr. Geert van de Linden. Consult op afspraak – mit tillefoonnummer derbie. Hinderk keek n tiedje noar dat bord, en belde dou aan. Geert dee open, en baaident wazzen doch zo bliede nkander weer te zain. Ien woonkoamer aankommen, zee Hinderk:
“Dat bord mouste veranern. Zo krigste nooit en te nimmer pesjinten. Lu dinken hier ien dörp, dat zai noa n bezuik bie die din votdoadelk ien n hoes veur haalfwiezen deelkommen zellen.”
Geert keek Hinderk aan, en dizzent vervolgde:
“k Zol derop zetten: Praktiek veur levensvroagen en geluk.”
Geert keek Hinderk nou wat daiper ien ogen aan en vruig:
“Woarom?”
“Dat zel k die zeggen. Lu willen hier gelukkeg weden, moar dat gaait nait immer en aaltied hin. Doarveur hebben zai die neudeg. Begriepste?”
“k Zel derover noadinken”, zee Geert.
n Tiedje loater hong der n nij bord aan Geerts hoes. Doarop ston:
Praktiek veur levensvroagen en geluk, en doaronner: Praktijk voor Psychotherapie. Dr. Geert van de Linden. Consult op afspraak – mit tillefoonnummer derbie.
Dat ales was al laank leden. Geert was nou veur zien waark aan Akkedemisch Zaikenhoes vervrougd ien ruststaand goan. Zien praktiek haar der wel hollen, en bord haar der nait vothoald. Hai mos hom nog wel wat bezeg hollen. Waark ien grode toen was veur hom te waaineg. Mit haanden ien schoot zitten, was ook gain naks en gain niks veur hom. Haile daag bie Hinderk rondhangen, ging ook nait. Zai zagen nkander voak genog.
Dou der ien toen aan onkruud waiden was, ston rompslomps noarberske bie hom. Zai wol wat mit hom beproaten en zee:
“k Vuil mie nait meer zo gelukkeg. Maank Jaan en mie löpt t nait meer zo goud. Hai maarkt dat nait.”
“Hou kin dat?”, vruig Geert, “laifde stroalde van joe baaident der immer en aaltied of.”
“Joa, dat was zo, moar bie hom is wat veranerd, en doar lie k onner. Mien laifde veur hom is nooit nait verdwenen. Hai is zok n biezunnere man. Geert, k wil die wel vertellen, dat k mien man nog nooit of te nimmer noakt zain heb. Hai het mie as wie al traauwd wazzen, ains zegd, dat hai zok schoamde veur zien, doe waist wel wat manlu doar ien boksem hangen hebben. Hai schoamde zok zo veur zien luddek doempke, zoas der zien piethoantje nuimde. Begripste dat Geert?”
“Nee”, zee Geert, “moar wat moakt dat nou oet, hou groot dat liggoamsdail is. Te luddek is beter as te groot, zeg k wel ains.”
“Joa, doe hest glad geliek. Jaan mag dat van dat luddek weden, wel vienen, moar veur mie is der nog immer en aaltied mien allerlaifste man. Wie baaident hebben vaaier kiener kregen. Doar heb k veul waark veur doun most. Van hom kwam nait veul. Zien tong haar t doch zo drok, en din zien haanden. As n pioanospeuler kon der de wonnerboarlekste meziek oet mie kriegen. Nou is dat ales verleden tied, en dat holt veur mie al veul te laanke aan.
Nou kloagt der, dat der zien wotter stoer vot kriegen kin, en dat der pien ien zien pisbuus het. Loatst haar der n ofsproak bie ons hoesdokter. Hai was gaauw weer thoes. k Vruig hom, wat dokter zegd haar. Eerst zee der gain niks of gain naks. Loater heurde k van hom, dat der n ploatsvervangster was, en mit heur wol hai over zien perblemen nait proaten. Hai vertrok votdoadelk. Zeg mie Geert, wat mout k veur ons huwelks geluk doun?”
Geert mos efkes noadinken en zee dou:
“Goa soam noar joen hoesdokter. Bespreek joen perblemen mit hom of heur. k Dink, dat zien prostoat zo groot as n eerabbel worren is.”
“Dat zel k doun, moar k wait nait, of der mie wel mit noar dokter hebben wil.”
“Dat dink k wel. Hai holt joa nog zo veul van die.”
n Poar weken loater kwam Hinderk bie Geert laangs. Zai zaten smirregs lekker thee te drinken. n Tiedje loater kwam noaberske op bezuik. Zai wol wel n kopke thee mitdrinken. Haalverwege proaderij vertelde zai, dat Jaan noar zaikenhoes mos. Dokter haar heur zegd, dat Jaan zien psa-weerde veul te hoog was. Dit betaikende, dat t nait deeg was mit zien prostoat. Dat mos ien zaikenhoes onnerzöcht worren. Wie mozzen ons moar nait bezörgd moaken, haar dokter verteld. t Kon wel goudoardeg weden.”
“Geleuven en vertraauwen ien God, dat is t beste”, zee Hinderk,
“wie winsen Jaan en die veul staarkte tou.”
Dou noarberske vot was, vruig Hinderk aan Geert:
“Wat is psa?”
“Dat is prostoat spesifiek antigeen”, antwoorde Geert.
“Hebben wie doar ook last van. k Bedoul, dat dien en mien prostoat ook nait goud meer deeg zollen weden kind?”
“Heste moar gain zörgen. Wie loaten dat elk joar onnerzuiken. Volgens dien psa-weerde biste nog een jonge kerel.”
“Hou kin dat?”, vruig Hinderk.
“Dat waiste doch wel! Wie leven joa zo gezond, eten elke dag pompoenpitten en al dat aner spul oet onze toenen, messeren onze prostoaten oetzunnerlek goud, en vergeet nait, doe en ik kommen elk wel twai moal ien week kloar.”
“Is dat goud veur dien en mien prostoat:”
“Joa.”
Zai keken nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet.

Hinderks oomkezegster en heur man kinnen nkander van grondschoul. Ien viefde klazze haren zai n dikke hikhakkerij had. Dizzent was gaauw vergeten en dou was laifde begonnen. Dat was haandje hollen en snoetje- knovveln. Noa grond- gingen zai noar middelboare schoul ien Stad. Doar was schoullaaiden wel zo verstandeg, dat baaident nait ien zulfde klas ploatst werren. Noa schoultied wazzen zai nait vannkander vot te kriegen. Veur heur studie ging zai drai joar noar Amerikoa. Dat was veur hom n swoare tied. Hai bezöchde heur wel elk joar en summers zat zai n tied bie heur ollu thoes. Gelukkeg kwam der aan laifde gain ende! Dou zai terug was, traauwden baaident al gaauw. Hinderk en Geert wazzen getugen. Noa gemaintehoes en kerk, Hinderk lait torenklok extroa luden, was der n groot feest. Doar kwammen wel honderd lu op òf.
Douwe en Sjenet, zo haiten zai, haren baaident n goie boan ien westen van t laand kregen. Dus doar trokken zai hin. Noa om en bie drai joar kwam n zeuntje ter wereld. Paiter wer der nuimd. Mit geboorte van hom veraanderde t levent van twai meroakelst nuvere minsken. Sjenet verdainde n boudel meer as Douwe. Der was besloten, dat hai veul en veul minner waarken zol. Hai kon din veur t kiend zörgen en loater kon Paitertje wel noar de kieneropvaang bròcht worren. Douwe kon din meer uren per week aan waark goan.
Ales goud bedould, moar t laip wat aanders. Laifde was der nog immer en aaltied, moar reloatsie kwam onner drok te stoan. Douwe kon t nait verstaauwen, dat Sjenet vief doagen ien week waarkte en ok nog waark mit noar hoes nam. Hai zörgde veur Paitertje, dee aal t hoesholdelk waark, laip boeten mit kienerwoagen rond en hoalde bosschoppen. Noa n tied vuilde hai hom mankeliek. Doar kwam nog bie, dat Sjenet ien bèrre votdoadelk ien sloap vil en nait meer seksueel aktief te kriegen was.
Dou dòchde Douwe, dat hai oom Hinderk moar ains bellen mos. Dizzent kinde Sjenet zo veurtreflek. Oom Hinderk haar goie roadgevens. Douwe mos moar n poar hail grode stukken holt, spiekers en n hoamer kopen. As t te slim veur hom wer, din mos der moar mit spiekern begunnen. Dat holp immer en aaltied boetengewoon. As leste zee oom Hinderk, dat as t gezin weer noar dörp tou kommen zol, dat Douwe moar n òfsproak mit Geert moaken mos. Hai zol wel op jonkje oppazen. Douwe wer wel aanroad, eerst ales mit Sjenet te beproaten. Din konnen zai baaident soamen Geert bezuiken.
Dat dee Douwe. Sjenet haar wel zin, om over n tiedje heur geboortedörp weer te bezuiken, n Gesprek mit oom Geert was veur heur gain perbleem. Hai was psychioater/theroapeut en dus n deskundege om heur te helpen.
n Poar weken loater was t gezin ien dörp. Grootollu wazzen doch zo bliede heur klaainkiend weer te zain. Sjenet von, dat der nait te veul vertroedeld worren mos.
Op twaide dag ging gezin noar oom Hinderk. Douwe en Sjenet gingen deur noar Geert. Dizzent nam heur mit noar zien spreekkoamer. Sjenet mog as eerste wat vertellen. Zai von, dat Douwe zo goud veur heur en Paitertje zörgde. Hai dee ales veur heur baaident. Zai hil doch zo veul van hom. Dat zai soavends votdoadelk ien sloap vil, kwam deurdat zai zo muide was. Ien t weekende mos zai biekommen van ale drokte van t waark. Douwe was din zo laif deur heur sloapen te loaten.
Geert vroug heur, of zai begriepen kon, dat veur Douwe t wel ains gehail aanders liggen kon. Dat begreep zai nait. Geert vroug dou aan Douwe, of der wat te zeggen haar.
Douwe haar veul te vertellen. t Kwam derop neer, dat hai hom totoal deur Sjenet verwoarloosd vuilde.
“Zo dudelk heste mie dat nog nooit en te nimmer zegd”, zee Sjenet geaargerd.
“Doe hast gain tied en was veul te muide, om goud noar mie te lustern”,
kwam vergrèld oet Douwes mond.
“Lu luster efkes noar mie”, zee Geert, “zo kinnen ie nait mitnkander omgoan. k Wait wat veur perblemen ie hebben. Vanoet mien laange praktiekervoaren kin k der wel wat over zeggen, wat tot n oplözzen van joen perblemen laaiden kin.”
“Dat is..!”, raipen baaident tegelieks oet.
“Hollen ie nog vannkander”, vroug Geert.
Douwe en Sjenet keken nkander aan en antwoorden volmondeg mit:
“Joa.”
“Dat is n nuver begun”, zee Geert, “k kin ie baaident wel vroagen, hou dat vrouger zo was mit joen laifde. Hou zok dat ontvòllen het. Woar begonnen de veraanderns. Kiek, de perblemen, dai ie hebben, binnen hail normoal. Mainstens treden dizzent op bie elk echtpoar, dat n pòtje het. Dink ains noa over houveul uren ie baaident òfzunnerlek waarken willen. Moak òfsproaken over wat aine en aandere kin, wil en zel doun. Geld is hier nait t belangriekste. k Herhoal, dink der ains goud over noa. Ie kinnen t op pampier zetten.
Over t lichoamelk wil k t volgende zeggen. Goa soam op n vechtssport. Eksersaaier mit, tegen en veurnkander, dat huft nait immer en aaltied haard, zaacht is ok goud, te weden.
Ie kinnen zulf bepoalen, as ie weer bie mie op bezuik kommen willen. Betoalen huffen ie mie nait. k Wil geerne, dat femilie van Hinderk gelukkeg is. Ie binnen joa ok femilie van mie! Geef t geld aan n goie ienstellen. Ie kinnen der gewis aine.
Wat k joe as leste nog zeggen wil, immer en aaltied geleuven en vertraauwen ien God. Din komt t wel goud.”

Zo verlaipen twai joar en elk moal, as gezin ien dörp was, gingen baaident noar Geert tou. Hinderk paasde din op Paitertje op. Geert zaag, dat dai twai aal gelukkeger werren. Der was al veul veraanderd maank dai twai. Douwe ging meer uren waarken en Sjenet minner. Soam, en Paitertje ging mit, hillen zai bosschoppen en ien bèrrre laip ales veul beter. Zai wazzen lid worren van n vechtsportverainen. Mainstens stonnen zai din nkander te schoppen en te sloagen. Dat dee heur goud.
t Was weer zummer worren. Dai drai zollen weer kommen. Geert haar ien zien grode toen n klaaine tìnde veur Paitertje opzet. Dat zol n verrazzen weden. Dat wer der ok. As Paitertje dai tìnde zaag, mos der dizzent votdoadlek bekieken. Dou hai derien was, zee der, dat hai der mit oom Hinderk ein sloapen wol. Hinderk vroug, of Geert ok mit kon. Paitertje von, dat tìnde doarveur te klaain was. Jonktje kon al goud ienschatten, wat wel en niet kon.
Aanderdoags kwammen Douwe en Sjenet weer bie Geert laangs veur n theroapethisch gesprek. Zai vertelden Geert, dat zai baaiden ien Stad waark vonnen haren. Zai wollen terug noar dörp. n Moakeloar haar al opdracht kregen, om veur n hoes te zörgen. Overmörn zollen zai n poar bekieken. As Geert mit wol, hail geerne. Zai wazzen hom gloepend daankboar, dat hai heur zo holpen haar. Zunner dat was t meschain hail aanders mit heur lopen. Zai vonnen, dat dit t wel t leste theroapeutisch gesprek weden kon. Zai vuilden heur weer as vrouger.
Geert keek baaident aan en zee n tiedje gain niks of gain naks. Hai was bliede veur dai twai. Verknuderde hom, dat dai drai ien dörp kwammen wonen. Thee wer kloar moakt en Geert zette noast de kopkes en schuddeljes zulf gemoakte, vegoanistische abbeltoart deel. Onner t eten doarvan vrougen baaident aan Geert, of zai ien toene wel aan heur vechtsport eksersaaiern moggen. Hai kon din zain, wat zai ien dizze sport leerd haren. Geert von t goud.
Douwe en Sjenet gingen noa abbeltoart eten en theedrinken noar boven. Klaaiden heur gaauw om. Efkes loater stonnen baaident ien heur swaarde tuug ien toen te vechten. t Ging der haard aan tou. Dou dee Sjenet rompslomps heur tuug oet. Geert zaag doar n nuvere, stevege vraauw ien heur sport-bh aan t oetdailen stoan. Dat duurde nait laanke. Zai nam Douwe mit ien tìnde. t Was as dizzent derveur kloar zet was. Al gaauw ging t ding terdeeg hinneweer.
Bèlle ging. t Bleek, dat Hinderk en Paitertje der wazzen. Dou jonkje op terras was, wol der votdoadlek noar tìnde tougoan. Geert zee, dat zien moeke en pabbe doar laggen te sloapen. Wie goan ien hoes moar lekker abbeltoart eten. Dat von Paitertje veul beter. Noar tìnde mos der nait meer. Hinderk zat al aan toavel. Soam groalden zai van abbeltoart eten en theedrinken.

t Gezin verhoesde drai moanden loater noar dörp. Aander zummer ston der vannijs n tìnde ien Geerts toen. Paitertje mos der weer ien sloapen, nou mit Hinderk en Geert touglieks. Leste haar n grodere tìnde aankocht, van dai zai mit heur draien derien paasden.
Dou Hinderk en Geert tìnde opzet haren, gingen zai noar n kienerwoagen, dai op terras ston. Doarien laag lutje Geert. Hinderk en grode Geert keken derien en doarnoa nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet.

Men von, dat dörp mit moderne tied mitgoan mos. Der mos glaasvezel aanlegd worren. Dizzent was goud veur welvoart ien dörp. Om en bie was elkenain joa al verbonnen mit internet, moar t was veul te langsoam. Dat kostte bedrieven ien dörp geld. n Rad internet was wel eerste veurwoarde, om mit haile wereld zoaken doun te kinnen. Der wazzen aanders nog gain bedrieven ien dörp, dai dat deden. Men kon t nooit nait waiten, wat ien toukomst ains ploatsgriepen zol. Meschain kwam der wel n Amerikoans bedrief noar dörp. Dat konnen lu nou nog nait waiten.
Elk hoes ien dörp kreeg n braive ien buzze. Doarien ston de grode veurdailens van glaasvezel en hou lu heur aanmelden konnen. Mainste lu ien dörp wollen n aansluten, behaalve n poar oltjes, dai nog nooit en te nimmer van internet heurd haren!
“Wat mouten wie doarmit. Tillefoon is veur ons voldounde”, zeden zai.
Hinderk en Geert zagen ok de veurdailens van n rad internet. Heur videobestaanden konnen din veul gaauwer femilie en vrundinnen/vrunden berekken.
Dou wer der mit aanleggen van glaasvezel begonnen. Tegels en stainen werren vothoald. Der wer groafd. Droaden werren ien gleuve en noar hoezen legd. Gleuve wer tougooid. Tegels en stroatstainen werren op olle plek aanbrocht. As leste wer der nog wat zaand over dizzent verspraaid. Aan ende van dag mos gegroaven gleuve tou weden. Aander dag begonnen waarklu doar, woar zai gustern ophollen haren. t Was nog n haile put waark om deur dörp dai glaasvezeldroaden te kriegen. Doarnoa duurde t laanke veur hoezen aansloten wazzen.
Hinderk haar besloten, dat glaasvezel ien kelder t hoes ienkommen mos. Doar kon din ok n aansluten aanbrocht worren. KPN-monteur stelde veur, om der ok n booster aan te leggen. Hai haar der nog twaie ien zien woagen liggen. Hinderk von dat goud. Hai wol aalderwegens n goie internetverbienen hebben. Zien waarkploats mos der ok moar aine kriegen. KPN-monteur zee, dat dai olle droaden, dai der nog lagen, vannijs bruukt konnen worren.
Aander dag haar Hinderk perblemen mit zien kompjoeter. Hai belde KPN. sOavends twai doagen loater zol der n monteur veurbie kommen. Hinderk vroug Geert, of hai der din bie weden kon. Dat wol der geerne doun.
“Din kinnen wie eerst soam mitnkander eten“, zee Geert.
Hinderk von dat draidubbel goud.
Dai oavend moakten zai t eten kloar. Hinderk von, dat Geert veul beter as hom koken kon. Noa t eten wer òfwas doan. Doarnoa zat Hinderk achter zien kompjoeter en Geert achter zien Mac Book. Wat Hinderk al verteld haar, der was gain internetverbienen.
n Aander KPN-monteur – n grode man mit n nuver bos swaart hoar op zien kop – kwam n haalf uur te loat. Hai zee, dat t waark bie n veurege klaant oetlopen was. Dat wollen Hinderk en Geert geerne geleuven, moar hai haar ok n haalf uur ien n kroug hebben zitten kind!
Veurdat Hinderk mit KPN-monteur kelder ien ging, sprak der:
„Mien vrund en ik binnen geleuvege lu. As der aargens n perbleem is, zeggen wie nkander, immer en aaltied geleuven en vertraauwen ien God. Din komt t goud.”
KPN-monteur keek Hinderk verboasd aan en zee:
“k Vertraauw immer en aaltied op mien goie riw en meetapperoaten. God het doar gain naks en gain niks mit te moaken.”
“Dat mouten ie zulf moar waiten. Elk minsk het joa n overtugen!”, zee Hinderk.
Aansluten ien kelder bleek goud te weden. Volgens KPN-monteur mozzen der aalderwegens nije droaden noar modem ien waarkkoamer tuugd worren. Zien mainen was, dat zien kollegoa gain goud waark òfleverd haar.
“Dat wort nije goaten boren”, stelde KPN-monteur vaast.
Geert zee dou:
“k Heb hier immer en aaltied veul te grode goaten boord. Ien toukomst mos der meschain ains weer wat deurhin tuugd worren. En wat heb k ien mien levent al veul droaden aanlegd. k Kin nait zeggen houveul kilometer. Ie kinnen doch dai olle droaden vothoalen!”
“t Liekt, dat ie der verstaand van hebben! Aanders der mouten doch nije goaten boord worren”, reoagaaierde KPN-monteur.”
Geert was t doarmit nait ains en zee:
„Ie kinnen t doch perbaaiern, droaden der deurhin te tugen.“
Dat dee KPN-monteur. t Bleek, dat Geert geliek haar. Droaden gingen, noadat olle droaden vothoald wazzen, zunner muite deur de goaten en werren op modem en aanslutens vaastzet. Geert wol ok nog n aansluten ien woonkoamer hebben. Vervolgens brocht KPN-monteur n nije gebrukersnoam en n nij wachtwoord ien modem aan. Hai zee, dat dit beter en vaaileger was. Noa ienbringen van gegevens laip Hinderks kompjoeter al gaauw oet de kiek. Hai was der bliede mit
Dou monteur ien gaang was om te vertrekken, raip Geert, dat der n perbleem haar. Hai kreeg zien Mac Book nait aan loop. KPN-monteur draaide hom om en laip hoeskoamer weer ien. Efkes loater zat der op Geerts stee. Dizzent dudde oet, wat der doan haar.
KPN-monteur zee:
“Ie binnen wis en woarachteg n perfester. Ie hebben t joe veul te stoer moakt. t Kin veul slichter.”
“k Bin gain perfester, moar n Ziggo-monteur“, zee Geert.
Dou KPN-monteur dat heurd haar, ston der vergrèld op en laip koamer oet.
“n Lekker kontje hebben ie”, raip Geert hom achternoa.
KPN-monteur draaide hom om en zee:
“Ie voele, olle kontfiekers. k Kom hier nooit nait weer.”
Hai haar om en bie t hoes verloaten, dou Hinderk raip:
“Ie vergeten joen zo belangriek meetapperoat, meschain mouten ie dizzent nog ains bruken.”
KPN-monteur kwam terug. Keek stroal veur hom oet. Hai greep zien meetapperoat en zee, dat ie zunner God zien waark ien toukomst wel doun kinnen zol.
“Din mouten ie nait vergeten, joen meetapperoat mit te nemen”, zee Geert.
KPN-monteur sweeg en schoedelde nog wat mit zien konde hinneweer.
Geert raip:
“Ie hebben doch wel n nuver en lekker kontje. Wollen ie nait bie ons blieven?”
KPN-monteur verlait t hoes en sloug oet ale macht veurdeur tou.
“Dat haste wel aanders zeggen kind”, maarkte Hinderk op.
Zai keken nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet.

Hinderk en Geert binnen in dörp bekind as “Dai Twai”. Hinderk komt oet dörp en Geert kwam ains oet westen van t laand der hin. Zai wonen zo om en bie viefhonderd meter oetnkander. Der was votdoadelk wat tuzzen dai baaident.
Hinderks pabbe was köster van middelaiwse kerk midden ien dörp. Dou der hingoan was, haar domie Hinderk vroagd, zien ol heer op te volgen. Doarover mos hai noadinken en haar aal rad joa zegd. Woar zien pabbe vrouger zat, doar zit nou Hinderk. Dat is op eerste plek ien leste baank van kerk.
Geert kwam op n zundag ains te loat ien kerk aan. Noast Hinderk was nog n plek vrai en zo mos laifde begonnen weden. Geert mos Hinderk loater wel touzeggen, dat as er oet tied kommen zol, Geert köster van kerk mouten worren zol. Dat haar Geert geern doan.
Baaident binnen ien ogen van dörpslu old, moar zulf vuilen zai dat nait zo. Lu vroagen bie tieden, woarom zai nog zo geef binnen. Din zeggen baaident – Geert kin aal hail nuver plat proaten:
“Geleuven en vertraauwen ien God. Gain aaier, kees en vlais noar binnen waarken, en gain melk drinken. Veul greunte en fruit eten, en nait vergeten vitamine B12 en ien kolle moanden van t joar vitamine D sloeken.”
Greunte en fruit hebben zai immer en aaltied genog, den baaident hebben bie heur hoezen n roazendgrote toen.

Letste vraidagoavend kwam Geert bie Hinderk laangs en vruig:
“Heste al heurd, t is weer oorlog en wel Coronoa-oorlog. Der wort weer n oavendklok iensteld. Zeg mie, wat hemmelst doe doar aan dien vouten?”
“Dat is gain hemmeln. k Wrief dizzent mit dat spul ien, doe waist wel dai gel tegen Coronoa. k Was ien dörp veur bosschoppen doun. Nou k weer thoes bin, wrief k mie mit dat desinfektaaiernd
goudje ien. Begriepste?”
“Dat begriep k. Moar woarom din dien vouten!”
“Kiek, k heb Twaide Wereldoorlog mitmoakt en doe nait. As pabbe dou noa t waark thoeskwam, zee moeke immer en aaltied, dat noa òfschonen van zien haanden, hai ook mit zien vouten dat doun mos. Dat het zai hom heur haile wiedere bienkanderweden vannijs zegd. Dat stekt nog ien mie. Kinste dat begriepen?”
“Joa, dat kin k. Ain vroag heb k wel: Hou voak schoonste dien vouten òf?”
“Dat dou k ain moal ien week.”
“Dat is nait voak, moar mien nije vroag is: Hou voak schoonste din dien haanden òf?”
“Ook ain moal ien week.”
“Din schoonste dien klop ien boksom, dien doedeloere zunner twievel ook ain moal ien week òf.”
“Joa, hou waiste dat?”
“Dat giste k zo. Heste der al aandocht dien doedeloere ook mit dai gel ien te wrieven, omreden datste dizzent ook ain moal ien week òfschoonst?”
“Joa, dat heste goud roaden. Kinste dat nait efkes veur mie doun?”
“Dat goudje is gain gliemiddel, moar wie hebben wel n perbleem.”
“En dat is!”
“Vanòf zoaterdagoavond mout k om negen uur thoes weden. t Is din oavendklok. Hou doun wie dat?”
“Moakste die moar gain zörgen. Din blifste mooi bie mie. Mien bèrre is joa zo groot, doar pazen wie baaident wel ien. Zundag noar kerk goan, huiven wie nait, den der is omreden van Coronoa gain dainst. Wie hebben ale tied veur ons baaident.”
Zai keken nkander aan. Heur ogen glinsterden en heur laifde veurnkander sprak deroet.

Op ain van de hoogtes bie de stad New Brightlone haar k n schitternd oetzicht. k Was muide noa zuk n laange klim. Veur en aleer k weeromme goan wol, mos k dòch wat oetrusten. Mit rugge zat k tegen n boom. Zun ston glìn te schienen. Mien ogen dwoalden over de stad, dai ien n nait te beschrieven gloud lag. Laanke kon k dit nait volhòllen. Kòp begon mie ien t ronde te triezeln. Ales om mie hìn wèr onschaarp. Rooie hoezen en greune bomen vlogen deur nkander hìn. En mit aandere dingen was t krekt gliek zo.  Gehaaimzinnege wiedtes doken veur mie op. Mit der ien daanzende feguren. k Dee ogen tou en wachtte  op wat kommen zol.

n Rustege wiend bewoog zaachtkes  de bloadern boven mie. Deur mien lief vuilde k n nait te bepoalen kracht goan. Rompslomps fluusterde ain mie wat ien linkeroor:

“k Bin de eerde, woarop doe gruist. k Bin t wotter, dastoe drinkst. k Bin t vuur, dat die ien vlam zet. k Bin de  locht, dai doe oamst.”

t Was efkes stil. En dou was dai stem der vannijs:

“k Bin de blommen van de velden. k Bin de baargen van de overkaande. k Bin de ozeoan, woarop dien schip voart.”

k Vuilde haanden over mien gezicht goan. k Wol wat zèggen, moar k was te loat.

“k Bin de zunneschien, dai die zo bliede moakt. k Bin de waarmte van dien haart. k Bin de beteuvern van dien gaist …”

Wat ging hier heer? k Kreeg gain tied om der over noa te dìnken. Dai haanden gingen over mien lief. k Begon al gaauw te gluien. En weer was dai stem doar:

“Kom, moak  n bèrre  van geurege blommen en kruden. Doarien kìnnen wie ons din allermeroakelst vernuvern. Ons onstumeg verainen ien haaileghaid.”

k Wis nait wat k doun mos.

“Heurstoe dai vogels? Dai zingen veur ons.”

k Keek omhoog, moar k zag  gainent.

“Zo zel k immer en aaltied veur die zingen. En k wil mien haile levent laanke t stroalendste licht veur die wezen.”

Dat leek mie wèl n aiveghaid.., moar dizze woorden haar nòg gainent tegen mie zègd. t Was as k sweven mos, moar dòch ien  eerde verswinnen wol. Deur haanden vol energie wèr  mien kòp verzichteg hinneweer bewogen. Ien n doezelnwekkend daipe òfgrond vuilde k mie omdeel valen. En van wied vot heurde k dai stem zèggen :

“Geef mie dien haanden en loaten wie òfdoalen ien de wèl van t zuide levenswotter. Wie zellen ons verainen ien  n aivege welgelukzoaleghaid  en groalen   van  n hemels boeten ons zulf wezen.”

“Dat wil k wèl beleven,” dòchde k.

Mien oamen aanders ging al vlugger op en deel. Nait veul mos dai stem nog zègd hebben. Moar de woorden dai k nooit nait vergeten zol, wazzen zo vol vurege laifde.

“k Geef die mien haart,”  klonken as de goafste meziek ien mien oren.

Wat doarnoa heerging?  k Wait t nait zo goud meer. Wie wazzen mit ons baaident op n geweldeg oaventuur, gleuf k.

k Wèr noa n laange tied weer kloar ien kòp. Loatste zunnestroalen van dizze  biezundere dag wazzen aan t òfschaaid nemen. Op pad noar hoes dòchde k:

“Dizze  ekstoatische gemainschop mit noatuur was dòch veul zoaleger as k mie ooit veurstellen  kìnd haar. k Bin joa boeten miezulf te vlocht kommen.”

sNaachts dreumde k over drievende wolken. k Zat der op en keek mit verlaifde blikken noar omdeel. Luchtspaigelns zörgden der veur, dat t ien mien kòp ales hinneweer daansde. As n haalfwieze wol k zunner ophòllen n  onzichtboar meziekienstermint bespeulen. k Dee t. En mien slaanke haanden konnen  wonderboarlekste tonen de roemte ien kriegen.

Mit mien vraauw   ging k loater  voak  noar dai hoogtes bie New Brightlone. Mainsttied mit auto. Mien bruier ging din mit. Dai zat ien n rolstoul. Veul te stoer om dai omhoog te schoeven. As wie doarzo weer boven wazzen, din keken ik en mien vraauw  nkander hail daip ien ogen aan. Wie groalden veur ons hìn en vertèlden mien bruier nait wat hier moal ains persies heergoan was.

Vanòf dai nooit nait te vergeten dag veraanderde zuk veul ien mien levent. k Ging luustern noar meziek van Joan Baez, Bob Dylan, The Who, Jimi Hendrix … Aan hail biezundere  ervoarens. gaf k mie over. Flowerpower veroverde mie. k Ging meditaaiern en kwam endelk en ten lèsten bie de kunst oet.

k Schroapte mien hazzens òf mit vroagen as:

“Is kunst levent en is levent kunst? Hou wòrren mìnskelke ervoarens kunstzinneg vörmgeven? Hou zukke vörms zuk din verhòllen tot t levent?  Is t van pertansie dat veul lu ien aanroaken kommen mit kunst? Wat mouten dai lu din aalmoal ervoaren? Dòch nait t zulfde! Mout t levent vol mit kunst en kunst vol mit levent wezen?”

Vroagen, vroagen en nòg ains vroagen!

k Ging kunsthistorie studaaiern. Van mien òlle pefester leerde k t kunsthistorisch haandwaark: Informoatsie verzoameln, rangschikken en bewaarken. Goud leren kieken en gevuil veur kunstenoar en zien waark kriegen. Van hom kreeg k mit, dat der ien de woare en zuvere kunst hogere machten waarkzoam binnen. Ain van zien gezegdes was:

“t Aal gaait ien t aal op; t aal is nait t niks; t aal gaait ien t niks op; t aal is t niks; t niks is t niks, en t aal ..!”                                                        

t Was as hai veur mie over n swaart en groot gat proatte. Loater begreep k der meer van. Bie hom is t niks doar aanwezeg, woar wie gain wait van hebben. Ook waitenschoppers nait. Aalweg gruit onze kìnnes, moar aargens waiten wie dòch van gain fits of foazel. Allain deur te gleuven   begriepen wie, dat aal onze kìnnes n onnerdail is van t grode niks. En zo kommen wie n stuk wieder.

Kunstenoars aanders – zo was zien opvatten – binnen bemiddeloars tussen dai “onbekìnde” wereld en dizze, woarop wie mìnskenkiener rondkòiern.

“ Jaizes Kristus is de grootste bemiddeloar tussen dizze baaident,” zee hai voak tegen mie.

““Dai wis mit n poar broden en vizzen doezenden van mìnsken te overtugen, dat zai gain honger haren. Hai brak t brood en zai zagen wat van dai “onbekìnde” wereld. Kregen der kìnnes van. En wèrren ien dizze ogenstond dail van t niks.””

Vervòlgens keek hai mie din hail daip ien ogen aan. En begon mie din efkes loater  zo glansriek en gaistdrifteg te onnerrichten over veurstellens van Jaizes Kristus ien de schilderkunst.

Hai pittjde mie aan zoveul meugelk beeldende kunst te bekieken. k Vòlgde zien road op en raaisde veul  deur Amerikoa. Ien t muzeum veur moderne kunst  te  San             Fransisco kwam k  ien aanroaken mit t waark  van de kunstenoar Willeam D. Cooper. Tentoonstellen haar de  titel:“ Painting Ceremonies.”

k Zag  hail biezundere kunstwaarken mit veurstellens van: n greunteboer ien n kroam; n blinde mit stok, dai stroat overstak; n soldoat mit bain ien gips; n fiedelspeuler van de Boston Symphony Orchestra, òfstudaaierd aan de meziekhogeschoul van Keulen ien t joar 1933; n plietsie-agent, dai  bie verabbelaaiern n geheurapperoat van buro mitnomen haar; n slachter mit n plaaister om  wiesvinger van rechterhaand; n bankdirecteur achter zien schrieftoafel mit n stoapel geld der op; n hoesvraauw aan t roamen lappen; n zuster aan n zaikenbèrre; n vraauw mit n kienerwoagen; n voutbalspeuler mit nije schounen aan; n meester mit speulende schoulkiener …

t Waark was schilderd ien n nije reoalistische stiel. Dikke kontoeren om de vörms. Felle komplementaire kleuren. En de komposities wazzen allergloepend nuver. Dai deden mie dìnken aan de middelaiven.

De feguren moakten n onoetwisboare iendruk op mie en zetten mie aan t dìnken. k Vroug mie òf:

“Hou is t mit mien vrougere klasgenoten van legere schoul. Binnen of wòrren zai as dai mìnsken van Painting Ceremonies? Of loaten dai kunstwaarken  mìnsken wat  zain,  woar zai gain wait van hebben.”

k Wis der gain antwoord op te geven. Op mien schoul van vrouger haren veul kiener toal- en aandere achterstanden. Oetgoan van t belevent van t kiend was der onbekìnd. Doar wèr leerd op òllerwetse menaaier, mit Stars and Stripes. Veur mien bruier en mie waarkte dat glad aanders oet.

Noa oorlog weken mien òllu mit ons al gaauwachteg van t Hogelaand  noar Amerikoa oet. k Was nòg moar twai joar òld. Te jonk om veurstellens van dai tied doarzo nòg ien kòp te hebben. Moar mit moekesmelk aanders haar k de zail van t Hogelaand noar binnen zogen. Ien Amerikoa vuilde k mie nooit nait zo thoes. En doar ging hail wat mit ons heer.

Negentienhonderdachtenvatteg:

Vaaier joar òld. Pabbe pafkede  segoaretten van sjektebak oet Stad. Dronk amerikoans bier. Sjektebak wèr hom deur femilie toustuurd.

Negentienhonderddraienviefteg:

Negen joar òld. Pabbe pafkede segoaretten van sjektebak oet Stad. Dronk amerikoans bier. Hai keek veur eerste moal flikkerkaast. Zag de overstreumens ien zien geboortelaand. Was der tröts op, dat Amerikoanen wotterpompen der noar toustuurden.

En wieder zag der ien dat joar en doarnoa: Casino Royale, It Came From Outer Space, War And Remembrance, Ozzie And Harriet, Twilight Zone, Adventures Of Superman, 77 Sunset Strip, Sister Eileen, Father Knows Best …!

Moeke keek mit. Pabbe dòchde, dat der ien Father Knows Best mitspeulde. Moeke zee: ““Dou nait zo haalfwies. Doe bist veur mie “The Pride Of The Family.”” 

Negentienhonderdnegenenviefteg:

Vieftien joar òld. Pabbe pafkede segoaretten van sjektebak oet Stad. Dronk amerikoans bier. Keek flikkerkaast en zag veur eerste moal Bonanza, Rawhide and  Riffleman. Moeke keek mit. Mien twintegjoarege bruier speulde zien eerste wedstried ien de New Baseball National College Champion League. Ollu wazzen tröts op hom.

Negentienhonderdtwaienzesteg:

Achttien joar òld. Pabbe pafkede segoaretten van sjektebak oet Stad. Dronk amerikoans bier. Ollu keken flikkerkaast. Baaident wazzen  tröts op  mien bruier, dai ien  militaire dainst ging.

Negentienhonderdzesenzesteg:

Twaientwinteg joar òld. Pabbe pafkede segoaretten van sjektebak oet Stad.  Dronk amerikoans bier. Ollu keken flikkerkaast. Baaident wazzen slim tröts op mien bruier, dai  noar Vietnam oetstuurd wèr.

Negentienhonderdachtenzesteg:

Vaaierentwinteg joar òld. Pabbe pafkede segoaretten van sjektebak oet Stad.  Dronk amerikoans bier. Ollu keken flikkerkaast. Oet Vietnam   kwammen allain moar gòie tiedens van mien bruier. Aan t ende van t joar aanders kwam der mit twai bainen  minner oet Vietnam weeromme. Ollu haren slim mit hom te doun. Wazzen laanke hail verdraitelk en   ontroostboar.  Pabbe pafkede as n idioot segoaretten van sjektebak oet Stad. Dronk gain amerikoaans bier. Ollu keken gain flikkerkaast.

Negentienhonderdnegenenzesteg:

Viefentwinteg joar òld. Pabbe pafkede segoaretten van sjektebak oet Stad, moar dronk nòg immer en aaltied gain amerikoaans bier. Ollu keken   weer flikkerkaast. Zagen eerste Amerikoan op moan kòiern. En wieder vredesdemonstroaties tegen oorlog ien Vietnam. k Laip voak mit en schoof mien bruier  din ien zien rolstoul. Hai droug t verdainstmedalje op zien bòrst.

Midden ien moand augustus von t Woodstockfestival ploats. k Haar der geerne bie wèst.

Noadat k ien kunsthistorie òfstudaaierd was, bleef k nait laanke meer ien Amerikoa. t Was mien laand nait. Zoäs n pasgeboren kiend laankhaalst noar moekesmelk, zo haar k dat mit t Hogelaand. Midden zeuventeger joaren kreeg k n boan aan Kunsthistorisch Instituut ien Stad. k Ging mit mien vraauw   weeromme noar dai streek, woar k ter wereld  kommen was. Begun negenteger joaren wèr k pefester ien nijmoodse kunst.

Gain hoogtes op t Hogelaand as bie New Brightlone. Moar as k stoa op wier van Ainum en zowat veur mie hìn kiek, dìnk k:

“Dit is mien laand. Hier wil k nooit nait weer vot. k Hòl hier van wolken, zunlicht, regen, wiend en störm. Van kèrken en heur torens, meulens  boerenploatsen, dieken, rechte en kronkelge wegen. Van de mìnsken, dai hier leven.”

En stoande op dai van Moarhoezen, knipoogt kèrkntoren van Ainrom   immer en aaltied noar mie.

Gain hoogtes as bie New Brightlone. Aan kust aanders zit k geerne op diek bie Noordpolderziel. Mit n nait te beschrieven oetkiek op  t geweldege wad. En din zai k dòch  dai lelke, hoge baauwwaarken van Börkem. Joa, voak fiets k over Middelsom, Kantes en Oskerd noar de Polder. sHaars ien regen en störm  ervoar k dai grode, graauwe roemte as n plek om mie te bezinnen.

Mien bruier haar oet Amerikoa bèld. Pabbe haar longkaanker. t Mès mos ien hom. Veur en aleer ik en mien vraauw rezelvaaierd haren noar Amerikoa te goan, fietsde k noar de Polder. En t regende, en t regende. Troanen wèrren van mien gezicht wosken.

k Vuilde, dat pabbe oet zien lèste ogen keek. Hou laanke zol der nòg op dizze wereld wezen? Ain, twai, drai… joar? Gainent kon t mie zeggen.

Vroag kwam bie mie boven, of der meschain te veul sjektebak oet Stad pafked haar. Dou wizzen wie joa  gain niks of gain naks van wat segoaretten bie n mìnsk oetrichten konnen. En pabbe pafkede van dai swoare. t Haar veur hom schienboarliek n dingzeghaaid  wèst om  ien Amerikoa overleven te kìnnen En nou mos der staarven. Stoer haar der t ien zien levent had.

k Vroug mie òf: “Woarom het der nooit en te nimmer  weer hier wèst? Woarschienlek is t nou te loat!”

k Was triesteg. Mit baaide haanden mos k deur de nadde klaai scheuren. k Kroop op  knijen deur de bragel en mos dìnken aan wat mien òlle pefester mie over t aal en t niks zègd haar. Ien dit ogenstond beston veur mie niks aanders as t  koale en kòlle niks. k Mos mit klaai smieten zo wied k kon.

“Klaai tot klaai,”  dòchde k.

“Pabbe, woarom hest doe mie hier nooit nait bezöcht? Hestoe angst had? Hestoe t Hogelaand nait weer zain wild?”

Op weeromraaize noar hoes stak k noar Röttem òf. Dou k t dörpke ienree, overviel mie zuk n gevuil van vrouger. Dat van op dai hoogte bie New Brightlone.

De dikke zuudwester wiend was rusteg wòrren. En zaachtkes gingen   bloadern van bomen hinneweer. Tegen ain dervan zette k mien fietse en ging lopend wieder. Zun zette t landschop ien n waarme gloud. k Bemaarkte n nait te bepoalen kracht deur mien lief goan. Nou dee k mien ogen nait tou. En k zag, dat de poort van de hillege Julioanoaklooster veur mie open ston. Langzoam laip k der deur. k Was nijschiereg wat kommen zol, dou k ien de kloostertoene was. Der stonnen  prachtege  blommen en kruden, dai de hemel ien geurden. Munnekengezang klonk oet de kèrke.  Was de vesper al begonnen? Rompslomps heurde k n stem tegen mie zeggen:

“k Bin de  eerde, t wotter, t vuur, de lucht en nòg haile boudel meer..! Wees nait verdraiteg. Dien pabbe zel hier op dizze wereld nòg om en bie twai joar wezen. En din zel der deur de poort noar t bekìnde woaraargens verhoezen. Neem veur zien begroafenis klaai van t Hogelaand mit.”

Doar ston k. Wat was hier heergoan? Ien mien kòp was t nait kloar. De zuudwester wiend greep om hom hìn. En t regende nòg   immer en   aaltied. k Bleef nait laanke meer ien Röttem. Mit n gloud op waangen fietsde k wieder. Veur etenstied wol k thoes wezen.

Mien vraauw haar mit kiener op mie wacht. Eten ston al op toavel. Dou zai mie goud zag, heurde k heur zèggen:

“Wat zigstoe der oet! Woar hestoe wèst?”

k Kon gain woorden oet mond kriegen. Doar ston k din ien mien modderge klaaier, zo koal en ainzoam as n verloaten schoap bie störm achter diek. k Wis gain niks of gain naks te zèggen.  Zai nam mie n laange zet ien heur aarms. En kiener sprongen, hou klaain dizzent ook wazzen, op en deel om ons tou. Mien gedachten gingen weer trugge  noar vrouger. Noar de dag op dai hoogte bie New Brightlone.

“ Joa, woarlek, wizze en woarachteg…., doe bist waarkelk de lucht dai k oam,” vloog deur mie hìn.

n Waarm gevuil moakte zuk van mie meester. k Keek heur daip ien ogen aan. Hail langzoam en noadrokkeld zee zai:

“ Loaten wie zo gaauwachteg as t kìn noar Amerikoa goan.”

Wie bròchden kiener bie noabers onner. En twai doagen loater zaten wie ien vlaigmesiene. Tiedens raaize zeden wie nait veul. Nkander stief vast hòllen was genog. Aankommen, gingen wie votdoadelk pabbe ien zaikenhoes bezuiken. Hai zag der blaik en moager oet. Laanke hiel der mie vaast. t Was of der hom wat schoamde. Hai haar tied neudeg. Dou zee der mit dòch wat oarzeln:             

“t Muit mie, dat k nait bie joe op t Hogelaand wèst heb. Sunt ons verblief ien Amerikoa, heb k doar nait meer trugge wèst. Woaromme?  k Haar angst. Nait  allain veur t vlaigen, moar  benoam veur t Hogelaand. Dizzent  kon mie meschain verwieten, dat k t ien steek loaten haar. Zoäs n pabbe en n moeke heur kiener dat nooit nait aandoun maggen, zo heb k t gevuil dat k dat bie t Hogelaand doan heb. t Is bezopen, moar t is de woarhaid. k Liek wel haalfwies, hèn! Dat pafken van dai segoaretten het mie holpen dat gevuil onnerdrokken te kìnnen. En flikkerkaast kieken ook. Nait om te vergeten, moar om te overleven. k Ging nait en dus bleef aal t volk thoes. Doe bist weeromme goan, dat het hail goud wèst.  k Zel nait laanke meer leven. Groutenis aan t Hogelaand. Dat wilstoe dòch wèl veur mie doun. En vergeet moeke en bruier nait. Baaident hebben joe neudeg.”

Wat zee der veul. Vrouger kwammen voak moar waaineg woorden oet zien mond. Wie hielen nkander nou steveg vaast. Troanen laipen over onze waangen. k Keek hom aan en antwoordde:

“t Moakt dòch gain niks of gain naks oet, datstoe doar nooit nait weer wèst hest. t Hogelaand hòlt nog immer en aaltied van die. En doe van t Hogelaand. Dien levent is zo goan, zoäs t goan is. Dien plek was hier ien Amerikoa. Hier hestoe t goud doan. En doe waitst, der komt n ogenstond din zelst doe aargens aanders wezen. t Hogelaand en Amerikoa binnen din onbelangriek.”                                                                                 

Twai weken bleven wie. t Ofschaaid nemen dee piene.

“Tot aander moal,” zee k en omaarmde hom.

Pabbe kon gain woord oetbringen. Moar noa n zetje: “Tot kiekes en dat Gòd mit joe is.”                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Wie gingen nòg voak over de grode viever om pabbe te bezuiken. Dai was immer en aaltied weer bliede as der zien klaainkiener zag. t Ging aal minner mit hom. En dou sturf der. Wie vlogen votdoadelk noar Amerikoa.

Noa n stichtelke kèrkdainst wèr der begroaven op amerikoaanse boom. Op kiste belaandde nog veul Hogelaandster klaai aan. k Haar dizzent van n boerenakker mitnomen  en goud verpakt ien koffer doan.

“Groutenis van t Hogelaand en rust der zaacht onner.”

Veur wie weeromme vlogen, nam moeke mie mit noar sloapkamer.

“Hier, dit kìnst doe mitnemen,” zee zai tegen mie.

k Kreeg van heur pabbes klòkje en zien gòie, swaarde  pak.

“Veur die. Pabbe het t zo wild. t Zel die goud stoan. En t Hogelaand zel bliede wezen, astoe baaident doar droagen zelst.”

Mien ogen zòchden dai van moeke. k Zag heur troanen en dai van mie gingen ook aan loop.

“Kom moar moeke, kom moar moeke,”  fluusterde k zaacht.

k Hiel heur ien mien aarms. En zo stonnen wie n zet ien ollus sloapkoamer.

Dou zee k:

“Wie kommen zo gaauw meugelk weeromme. Kom aanders mit bruier ons ook moar op t Hogelaand bezuiken.”

Zai kwammen en wie gingen zoveul meugelk noar heur tou. Beklommen mit kiener de hoogtes bie New Brightlone. Aargens laag hier t begun. Woar t ende liggen zol, gainent kon mie t zeggen. As n dook over t Hogelaand lag t verscholen ien de toukomst.

Wie wazzen nkander ien Fontoanoa tegen lief lopen. Doar haren wie soavonds soamen ook nog ien restaurant wat bikkeld. Mit traain wazzen wie van Schans trug noar Stad reden. Joa, der binnen van dai minsken, bie wel k mie votdoadelk thoes vuil. En zukkent was Jannie.

n Poar weken loater zaten wie aan n toavelke ien Trellinghoes. Zai haar mie nuigd om der te vörkjen. Woarom doar persies, dat wos k nait. Zai haar t mie nait verteld. En zo zaten wie vannijs tegenover nkander ien n restaurant.

Tot nou tou haren wie nkander drai moal trovven. Proat haren wie over onszulf en kunst. Zai was al joaren laank lid van vrunden van Grunneger Muzeum.

Veur kört haar zai ien Stadsschaauwbörg toneelstuk de Loatkommer zain. Dat haar doch laankwieleg west. n Toneelspeuler haar wel drai ketaaier n  allainsproak hollen. Hai mos zo genoamd n demente bejoarde speulen. t Was om der zaik van te worren. Onveurstelboar, dat zuk n man zo laank aan proat weden kon. Onbegriepelk was t, dat kraanten stuk zo verheerlekt haren. 

t Was aan toavelke n zetje stil tussen ons worren. Mien gedachtens gongen noar dai kuurploats ien Duutslaand oet, woar k ains mit n Duutse vraauw west haar. Dizzent aanders haar k doar nait ien n thermoalbad trovven. As k der nou aan trug dink, din is mie dat stadje beter as dai vraauw bie bleven.

Midden ien dai kuurploats ston n grode kerk mit twai hoge torens aan n prachtege maart. Doarop kwammen smale stroaten oet. Noa n poar menuten koiern, konnen lu over n brug goan. Nait wied doarvan vot ston ploatselk muzeum. Dizzent bezat n nuvere verzoameln ekspressionistische en dadoaistische kunst.

Dou wie ien dat muzeum wazzen, mos k noadinken over vroag, wat din wel n kunstwaark was: 

“Is t, dat wat n kunstenoar moakt, of dat wat ien n muzeum haangt, of ..?”

Dai Duutse vraauw von, dat k meer belangstellen veur kunst as veur heur haar. Maank ons was t gaauw oet.

Rompslomps wer k deur Jannie steurd. Schienboarlek wol zai meer belangstellen van mie hebben.

“k Heb die wat te vertellen, “ zei zai zaacht tegen mie.

“O joa, wat din,” vroug k nijschiereg.

“Dit wil k die zeggen. k Heb hail wat piethoanen ien mien haanden had.”

k Was verboasd over heur. Woarom zee zai dat nou tegen mie? Wol zai mie meschain verlaaiden? Of was t om mie oet mien prakkezoatsies  te hoalen? Nou, din was heur dat leste meroakels lukt.

“Doe moust nait dinken, dat k achter roamen zeten, of dat k veul manlu versleten heb. Nee, k heb hier vrouger ien Treslinghoes waarkt,” kwam der kört en krachteg over heur aanzuitjende, erotische lippen.

“Zo, doarom wolste hier mit mie kaauwen,” reagaaierde k wat ofwimpelnd.

“Nou joa, k main nee. Toaveln is hier goudkoop. En wieder kin k die wat over Treslinghoes vertellen. Hou dat vrouger hier zo heergong.”

Dat wol k wel geerne van heur waiten. En zai begon te vertellen.

“k Was negentien joar old, dou k hier mien oplaaiden begon. Treslinghoes was opvaang- en verpleeghoes. k Wol zaikenverzörgster worren. Op twaide verdaipen laag mien koamerke. Woar k ain joar woonde. Doarnoa zat k op koamers ien Stad. En nog loater kochde k n hoes veur miezulf.

Ien Treslinghoes haren swaarvers, minsken mit oorlogtraumoas, lu zunner femilie n onnerdak. Veur mien tied was der ook nog n ofdailen veur tuberkelzaiken. Wieder lagen der man- en vraauwlu, daie wie nou dement nuimen zollen. Wie wozzen vrouger nait wat dementie was. Dizze lu lagen sikkom immer en aaltied op rug ien berre.

Veurdat dai manlu sloapen gongen, kregen dizzent n miegfles tussen bainen ploatst. Piethoanen mozzen doar wel ien brocht worren. Dat waark mos k ook doun. As k naachtdainst haar, din mos k vanof drai uur bie dai manlu laangs om dai miegflessen leeg te mietern. Dat wotter belande din ien n grode emmer aan. Vervolgens mozzen dai flessen weer op zulfde stee trugbrocht worren.”

k Onnerbrak heur en vroug:

“Bleven dai manlu immer en aaltied op heur rug liggen? Verswon zuk n miegfles nooit nait ains oet n berre ..?”

“Nee, nee,” zee Jannie, “t was of n loodgaiter dai vertuten aan dai piethoanen vaast soldaaierd haar. En dai manlu bleven as n plaank rechtoet liggen.”

Zai nam heur glaas en dronk wat – van veul proaten, krigt n minsk joa dörst. k Mos dinken aan Marcel Duchanp, dai groodde, dadoaistische kunstenoar. Dizzent haar miegbakken tot kunst moakt. Meschain kon k dat mit miegflessen! Doar laank over noa te dinken, kreeg k nait. Jannie begon wieder te vertellen. En k luusterde aandachteg tou.

“Ien Treslinghoes was n stringe heufdzuster en dizzent kontrolaaierde snaachts ook wel ains. Dou op n naacht haar k al heul wat van dai miegflessen leeg mieterd. k Von t wel genog. k Gong mit emmer op pad noar schiethoeskes om dizzent leeg te mietern Dat zaag dai heufdzuster. Zai kwam noar mie tou. Keek mie nait aan, moar keek ien dai emmer. Zai von dat  dai emmer nog nait vol was en stuurde mie trug noar dai manlu. k Mieterde  nog n koppel van dai flessen leeg tot emmer tot kop tou vol zat. Dat ding was nou oardeg swoar worren. Wat der persies heergong, k wait t nou nait meer. Rompslomps laag k op mien kont en mieg dreef oet emmer en wel tot kop tou leeg. Doar zat k ien n ozeoan van nattens. t Spul laip allerdeegs trap omdeel. Dat was mie wat! En dou mos k miezulf ook nog verschonen.

Dat mit vraauwlu was veul stoerder as mit manlu. As dizzent wat lopen laiten, din was der veul te doun. Haile berre mos verschoond worren. Allinneg kon k dat nait. Dat was te swoar waark veur mie. Twai verzörgsters wazzen deurveur neudeg. Joa, ien Treslinghoes haar k immer en aaltied n bult om haanden. Vervelen mos k mie doar nooit nait.”

k Onnerbrak heur vannijs. k Wol van heur waiten of zai wel ains noar aander waark zöcht haar. Dat haar zai nait. Waark haar heur der immer en aaltied goud voldoan. Veraandern mos gain verbetern weden. Ien Treslinghoes haar zai mit veul plezaaier waarkt. Loater ien Innersdiek ook.

Wie kregen t weer over kunst. Wat veur tentoonstellens der ien Grunneger Muzeum   wazzen…

Zai haar nog n nijske veur mie:

“Waiste, dat Muzeum n waark van Henk Helmantel kocht het. Nait te begriepen. Frans Haks zel ien zien graf ronddraaien.

“Moar Jannie dat kinst doe doch nait zeggen. Henk Helmantel is n doodgoie man. Veul lu hollen van zien waark. t Is hailendaal nait slim, dat Grunneger Muzeum van hom n waark kocht het,” zee k heur.

Doar was Jannie t nait mit ains. Votdoadelk vloog oet heur mond:

“Barstenslelker, dooier, strontmizzelker… as Henk Helmantels kunstwaarken binnen der op haile wereld joa nait te vienen. Al meer as vaatteg joar schillert hai t zulfde. Laankwieleger gaait joa nait.”

k Lait heur nog wat over Henk Helmantel reren en dochde wat veur miezulf hin: 

“Dat geld haar Muzeum beter aan mien projekt oetgeven kind. k Zaag t al veur mie. Onnerbringen van swaavers, minsken mit oorlogtraumoas, lu zunner femilie, zaiken, demente man- en vraauwlu. En dat vief moanden laank ien Grunneger Muzeum.

Acht demente manlu op ain zoal. En dai toneelspeuler oet de Loatkommer der bie. Hai mos noaturelk wel zien bek touhollen. Rechtoet ien berre en snaachs n miegfles tussen bainen, deur n loodgaiter vaast seldaaierd. k Wol dizze man wel weden! En Jannie mog dai volle flessen wel weer ien n emmer leeg mietern. Marcel Duchamp haar t nooit nait beter bedinken kind.”

Wat der zo bie mie deur kop schoten was, vertelde k aan Jannie. Zai roakte votdoadelk ien vuur en vlam en zee:

“As vrund van Muzeum zel k der mit konservoator moderne kunst over proaten. Mit dit projekt komste wizze en woarachteg ien kunsthistorische bouken. As Muzeum dat nait as projekt tentoonstellen wil, din het t verstaand tot kop tou leeg!”

t Was n poar tellen stil. Dou boog zai heur noar mie tou en mit n rooie blözzen op waangen heurde k heur fluustern:

“Kom, goa mit mie mit. k Wil die mien koamerke van vrouger zain loaten.”

Heur lippen krulden zok doch zo slim erotisch, dat k wel mit mos. Schienboarlek haren wie baaident der wel zin aan.

Zai sleepte mie mit n sneltraainvoart noar twaide verdaipen. Hou voak zol dat nog kinnen? Stad haar joa besloten, dat Treslinghoes ofbroken worren zol. En dou stonnen wie bie dat koamerke … Schaande, deur zat op slöt!

“Vrund, vrund ..! Kiek, hou boven ons geweldege wolkenmassoas drieven. Kiek, hou prachteg onze hoaven aan t blaauwe wotter van de Westzee ligt. Kiek, hou verheven de torens van de Grode Ansgar en de Pait en Paul heur omhoogsteken,” zo sprak Leszinoa mie aan.

Onner mien vekaanzie weg zagen wie nkander voak. En wel ien zien restaurant of hier op de hoogte van t aailaand, Hai was n viskers zeun. Moar zien pabbe opvolgen! Nee, dat haar der nooit nait wild. Leven van visvangst haar gain toukomst, von der. Zeeën en ozeoanen werren leeg visked. Moar zo laanke der nog vis vongen wer, zol dizzent bie hom op menukoart stoan. Vis wol der immer en aaltied geerne veur mie kloar moaken. Ieder moal mos k hom vannijs zeggen, dat k gain vis at. Woarom nait, vroug der din. Jaizes at doch ook vis. Staait der nait ien Biebel:

“Eet wat opdaind wort.”

k Heur hom nog hail noadrokkelk zeggen dou k veur eerste moal ien zien restaurant was:

“k Moak veur die t lekkerste visgerecht kloar. Zelst der aan lutje toontje tou van bikseln kinnen.”

Votdoadelk zee k hom nait goidag, moar keek wat veur mie hìn. Zag de Westzee liggen. Dreumde wat veur mie vot. En ien mien verbeelden zag k Jaizes kammeroadschop aan t visken. Vervolgens drok dounde om Bliede Bosschop te verspraaiden. Dat was nog ains n onnernemen!

Joa, Jaizes at vis. Veulen van zien kammeroadschop wazzen viskers.  Hai zat aan t meer van Gennesoareth, moar nooit nait op t straand van Middellaandse Zee.

Tieden wazzen veraanderd. Woarom zol k daaiern van de eerde, vogels van de hemel en vizzen van de meren, zeeën en ozeoanen eten. Wezens, dai mie noa aan t haart lagen. Dat was veur Lescinoa doch wat vremd. Moar hai kon t begriepen. Hai wol joa gain visker worren. Zo wazzen der lu, dai nait aten wat hai wel noar binnen waarkte. Hai zörgde der immer en aaltied veur, dat k n oetgebraaid, plantoardeg gerecht kreeg. Kwam bie mie zitten en at mit mie mit. Zo was Leszinoa. Hail gastvrundelk en geerne beraaid om wat te proaten. k Von hom n eerlek en n hulpvoardeg minsk. As k hier op t aailaand was, haren wie nkander immer en aaltied veul te vertellen. Houveul joaren haar k hier al west. Joa, al n haile boudel.

“Dreumste, wor doch wakker! t Is zuk nuver weer. Kiek, mien vrund. Doar kommen zai. Visken al joarhonderden laanke. Mien pabbe en zien veurollu. Van geslacht op geslacht. Nou worren t der aal minner. Mien pabbe visked nog. k Koop zien vis. Of en tou help k hom op zee. t Laist zo waaineg meugelk. k Heb genog ien mien restaurant te doun. Pabbe is immer en aaltied nog bliede, dat k zien vis koop. Het zo n oardeg ienkommen. k Betoal hom n goie pries. As hai der mit ophollen zel, din is t doan. Gainent zel zien boot kopen. En weer zel der ain vertrokken wezen,” zee Lescinoa.

Wie keken noar t blaauwe wotter van de Westzee. Ien de wiedte kwammen de viskerboten aanvoaren. k Draaide mie om en zag noar Leszinoa. Dee vervolgens ogen tou. Vannijs dreumde k van n situoatsie oet Biebel: Jaizes lopend op t wotter. Verzoepen kon der nait! 

Dai aine boot was van Lescinoas pabbe. Nait meer zo zeewoardeg. Haar zien beste tied wel had. Vis dai zien pabbe vongen haar, ging dus veur n dail noar Lescinoas restaurant. Nou mos zeun noar de hoaven tou om zien doagelkse vis of te hoalen. k Laip mit hom mit en vroug of der nooit nait baange west haar, dat zien pabbe wel ains op zee blieven zol kind. Nooit nait weer trugge kommen zol!

“Kiek doch mien vrund, doar kommen zai. Viskers voaren al joarhonderden laanke oet. Aal mien veurvoaders hebben dat doan. Vangst was goud of slecht. Mainsttied kwammen zai aalmoal weer trugge. Moar of en tou nam Grode Vis wel ains wat viskers. Zo was t levent hier. Vis wer wel ains duur betoald. t Was  n geven en nemen.”

Dou der dit zee kwam der doch wel n verdraitelke trek op zien geloat. Muitte t hom    gain visker te wezen? n Joarhonderden laanke tredietsie verbroken te hebben! Gaauwachteg was dizzent vot. Hai laagde noar mie en laip wat haarder om nait te loat op de koade aan te kommen. En wie zagen, dat de boten al dichter de hoaven noaderden.

k Dochde noa en vroug Lescinoa, wel Grode Vis was. Hai keek mie laanke aan en zee hail langzoam:

“Waiste dat nait meer?”

k Wis t nait en schudde mien kop. Meschain haar der mie t wel ains verteld.

““Grode Vis is de moeke van ale vizzen. Oet heur is ales ontstoan. Of aanders zegd, Grode Vis is de zee zulf en wel ien n aandere houdoaneghaid. Joa, minsken hier gleuven nog immer ien aaltied ien Grode Vis. Dat kin k joa goud begriepen.  Dou Ansgar hier nog nait west haar en lu hier nog nooit nait van t evengelie heurd haren, wer Grode Vis aanbeden. Olle gleufsgebroeken slieten nooit nait vlug vot. Dat haar Ansgar ook begrepen. Ien de Ansgarkerk sweeft ien t koor nog immer en aaltied t holten beeld van n vis. Godsdainders vertelden betaiken dervan, moar veur lu hier is t nog immer en aaltied Grode Vis.

Vrouger, dou lu hier gain niks of gain naks van Bliede Bosschop wizzen, gebeurden hier wie zollen zeggen vremde dingen. As visvangst slecht wèst haar. Lu hongerden mozzen. Din wer tegen allerolsten zegd:

“Grode Vis wacht op joe!”

Aander dag wazzen dizzent verswonnen. Veur zo wied dat ging, haren zai soavends nog wat te eten kregen. Raaize kon joa wel ains laanke duren. Veur t noar berre goan wer nog inneg goinaacht zegd. En dou wazzen zai vertrokken. En elkenain wis woarhìn. Grode Vis haar heur opnomen. Zo was t gleuf. Veul over proat wer der nooit nait. Moar van geslacht op geslacht wer dizze gewoonte deurgeven. Zee is der joa veur de levenden, moar ook veur de dooien

Aan Grode Vis mos ieder joar veur n goie vangst n ovver brocht worren. t Leste op t aailaand geboren kiend was veur Grode Vis. Dat wer din n hail feest. n Prachteg versierde viskerboot mit allain dat kiend aan boord mos de Westzee op. Bleef doar rond drieven tot t zonk. Joa, der wazzen n poar goaten ien dai boot moakt. Op wale wer zongen en daansd om Grode Vis goud te stemmen. Weddenschoppen werren ofsloten over hou laanke boot boven wotter blieven zol. En as n minsk hier sturm is, wort der immer en aaltied nog zegd:

“Grode Vis het hom hoald.”

Dou Ansgar joarhonderden leden minsken bekeerd haar, veraanderde hier votdoadelk wel wat. Der wer n kerk baauwd. Mit doarien n hangend, oet holt gesneden beeld. Veurstellende: Grode Vis. Dizzent zol nait aanbeden worren. Ien Biebel staait joa, dat zukswat verboden is. Dat was dou veur lu hier stoer te begriepen.

Woarom n kiend aan Grode Vis ovvern! Volgens Ansgar mozzen ale pasgeboren kiener mit wotter ien aanroaken brocht worren. Moar din op n gehail aander stee. En wel ien kerk, persies onner Grode Vis. Der wer dus deupt. Pasgeboren kiener werren deur godsdainder mit n boudel wotter oet de Westzee besprìnkeld. Dat was doch hail wat aanders as vrouger. Gain verzoepen van n kiend meer in de Westzee, moar nou kwammen ale kiener mit zeewotter ien aanroaken. En wel ien noam van God, Zeun en Hillege Gaist.

Joa, lu hier haren eerst veul muite mit aal dat nije gedou. Olle gebroeken wazzen nait zo ain, twai, drai verswonnen. As Ansgar preekte over Jonoa konnen zai hier op t aailaand hail goud begriepen, dat der ien binnenste van dai grode vis aanbelaand was.

Dat vervolgens dai vis Jonoa oetkwakjede, dat ging der bie heur nait ien. Zukswat zol Grode Vis nooit nait doan hebben. As Ansgar preekte over Jaizes kammeroadschop. Dat wazzen joa om en bie aalmoal viskers. Din gluiden zai van tröts. Meschain doarom wazzen zai zo gaauwachteg Ansgars völgelingen worren. Joa, wel zol t zeggen!

t Feest mit dai lekke boot wer ook veraanderd. Ainmoal ien t joar was der t botenfeest. En wel szummers. Opgetuugde boten voarden de hoaven ien. Der was n Grode Visprinses. Nuverste jonkvraauw van t aailaand. Ongetraauwde, jonge visker, dai veureg joar t mainste vis vongen haar, mog mit heur t daanzen begunnen. Sumtieds bleven dai baaident heur levent laanke bie nkander. Joa, zo konnen der weer nije viskers kommen.

k Heb mie wel ains ofvroagd woarom Ansgar hier zoveul bievaal haar. Hai wis, dat minsken op t aailaand dik en stief ien heur koppen wazzen. Hai was handeg, dink k zo.

Joa, dat was der.  Haar betrekkens. Handel kwam op mit t vaaste laand. Hai wis hou der betere en grodere boten baauwd konnen worren. Op t aailaand ontston welvoart. Honger wer der om en bie nooit nait meer leden. Allain zee nam of en tou wat ovvers. Minsken dochden din weer aan Grode Vis. Bie störm en ontied kwammen zai bie nkander ien de Olle- en loater ook ien de Grode Ansgarkerk. Zagen t holten beeld en baden veur n vaailege trugkomst van de viskers. Zo was t levent hier en veul is immer en aaltied op t aailaand nooit nait veraanderd. Wel wer de Grode Ansgar noa verloop van tied te klaain. Noa n laange baauwtied ston de Hillege Pait en Paul der. Joa, zo ging t hier op t aailaand heer.””

Wie wazzen op de koade bie Lescinoas auto aanbelaand. Boten lagen der nog nait. Keken hou dizzent noa n zetje aanmeerden. Gingen noar boot van Lescinoas voader. Vangst haar dit moal nait zo groot west. Moar vandoag genog veur Lescinoas gasten. Hai wol waiten of k van oavend nog kommen zol. Dat kon k hom nait zeggen.

“Doe waitst, biste immer en aaltied bie mie welkom,” sprak Lescinoa dou der bezeg was de bakken mit vis ien zien auto te doun.

Joa, dat wis k. Moar of k van oavend bie hom eten zol. Meschain! k Zee hom goidag en laip noar d Olle Ansgarkerk, baauwd ien tiende joarhonderd. t Was nog n end lopen. Dou k der aankwam, zag k dat deur van kerk open ston. k Ging noar binnen en zöchde n zitploatske op. k Was  muide van aal dat veule lopen. Viel ien sloap en vertrok noar n aander wereld.

Op n aailaand konnen lu goud van visvangst leven. Boten werren aal moar groder. n Visker haar op n gòie dag hail wat biezunders vongen. n Gewonde zeewiefke was ien zien netten aanbelaand. Dou hai heur aan boord haar, dochde der:

“k Mout heur helpen!”

Dat dee der. Ien hoaven leverde der zien vis of. Nam zeewiefke ien zien aarms mit noar hoes. Legde heur ien badkoep en zörgde goud veur heur. En wat gebeurde der! Dai baaident werren hailendaal stìnverlaifd op nkander. Aander aailaandlu vonnen dat ales moar hail vremd. t Laiste haren zai t wiefke votdoadelk ien zee trugge donderd. Nee, welkom was zai der nait.

Dai baaident wozzen, dat zai trugge noar zee mos. Dat gebeurde dus ook. En iedere dag as visker op zee was, zagen zai nkander. Zai wees hom de plekken woar mainste vis zat. Van zien vangsten wer der zo stainriek. Aailaandlu konnen dat moar nait goud verdroagen. Werren slim ofgunsteg.

Visker wer oller. Verkochde zien boot veur n haile goie pries. Nait wied vot van de hoaven lait der op n nuver stee n prachteg hoes baauwen. Mit n haile grode badkoep der ien. Zo kon zien zeewiefke wel ains lekker bie hom overnaachten. En geerne lag der din noast heur ien dat ding. Dai baaident wazzen zo bliede mit nkander. Aanders schoon en zuver geluk duurt sumtieds moar hail kört.

Op t aailaand wer der over proat. Summegen begonnen te lastern. Hoat en ofgunst tegen dai baaident gruide. Hou en wat der gebeurd was, gainent wis t. Op n wiendachtege mörn wer visker dood op straand vonnen. Van zeewiefke gain spoor te bekìnnen. t Aailaand  raauwde nait. Doaders werren nooit nait pakt. Der wer reudeld, dat  zeewiefke t doan haar.

Visker haar wel loos west. Bie netoares haar der n testemint moaken loaten. Doarien ston, dat noaloatenschop veur zien zeewiefke was. Zo zai nait meer leven zol, was t veur de zee en ale aandere zeewiefkes. t Aailaandbestuur  mos ales oetvoeren. Zol nait gebeuren, wat ien testemint ston. Wel, din zol der wat slims mit t aailaand gebeuren. Dat haar netoares ains aan zien mitwaarkers verteld. Hai was al old en gainent wol hom gleuven.

Moar joa, t zeewiefke haar gain adres achterloaten en was naargens te vienen. Wat te doun! Woarom viskers noaloatenschop veur zeewiefkes ien zee mietern! Doar kon t bestuur gain niks of gain naks wat mitbegunnen. Der wer besloten gehail wat aanders mit dai dikke noaloatenschop te doun. Nije schepen werren baauwd. Hoaven wer groder en daiper moakt. Dai schepen viskeden mit grode netten al gaauwachteg zo om en bie zee leeg. Haile zeeboomnoatuur ging kepot. En t levent van de zeewiefkes wer ondroagelk.

Noa verloop van tied zonken der viskerboten. t Aailaandbestuur beweerde, dat t aan de zeewiefkes lag. Dai lokden de viskers noar gevoarleke plekken. Veur iedere gezonken boot kwam der aanders wel n nog grodere trugge. Dizzent konnen din doagen laanke op zee blieven. Viskeden doar, woar nog wel vis zat. Aargens woar mos dit doch hailendaal verkeerd oflopen!

Ol netoares was sturm. Kon nait meer woarschaauwen. Op n naacht ontston der doch n swoar noodweer mit bliksem, dunner en nog veul aarger. Vloudgolven vlogen over t aailaand hìn. Dou ales veurbie was, lag de zee der weer rusteg bie. Moar zunner t aailaand. t Was verswonnen ien de golven.

“Grode Vis, Grode Vis, Grode Vis …”  t Was of k van wied vot t zeewiefke heurde roupen.

“Joa,” dochde k; “Grode Vis het ales nomen.”

k Vuilde, dat t swait op mien rug noar beneden laip. En dat aine n haand op mien scholder legd haar. Zaachtkens heurde k n stem zeggen:

““Hier ien kerk binnen ie ien sloap valen. Hebben wis en woarachteg dreumd. Oet joen mond kwammen de woorden “Grode Vis.”  Zoas ie aaltemit waiten, is dizzent hier joa op t aailaand symbool veur t levent, de vruchtboarhaid, moar ook de dood. k Bin Ansgar. Kìn de vrougere overleverns en gebroeken van t aailaand. Veule doarvan binnen ien t   gleuf, dat k predik heb, opnomen. Kiek, k gleuf ien God de Voader, de Zeun en de Hillege Gaist. Deur de Zeun is God zulf minsk worren en het veur mie en mien mitgleuvegen dood overwonnen. Hier gaait t om, dit is t wezelke van mien   gleuf. Hai schaip dizze wereld. Doch dizzent wol t nait zain. Haar oogkleppen op. Zag de Schepper hailendaal nait. En was dus veur aiveg verloren. Dou mos God joa wèl iengriepen deur op de wereld te kommen. Ien Jaizes doalde Hai noar ons of. En dat brochde de redden. t Is stoer om dit ales te aanveern, moar k gleuf t.

Vrouger gleufden minsken hier ien Grode Vis. Dat kìn k joa hail goud begriepen. t Was heur levent. Ales hong van zee en visvangst of. Dat din Grode Vis aanbeden wer, is doch gloepensdudelk. As ales ien t levent van bomen ofhangen zol, din zol der doch aargens n Grode Boom wezen, dai aanbeden worren zol. Mit God de Schepper ligt ales aanders. God is gain vis, moar doch is t symbool van de vis veur ons van levenspertansie. De vis is doch t symbool veur Jesous Christos Theou Yios Soter. En deur de deup swimmen de gleuvegen ien t hillige wotter van God. En God is ook gain boom, moar deur t kruus binnen wie red. God is t begun en t end. Dit ales gaait ons verstaand te boven. Wie mouten t moar aanveern zoäs t is. En dit gleuf droag k al joaren laanke oet. Ook op dit aailaand. En dit wil k joe ook nòg zeggen: 

”Paas goud op dien vrund Lescinoa op!””

t Was rompslomps stil. k Dee ogen open. Der was gainent. k Was hier allinneg ien de Olle Ansgar. Moar k haar doch wizze en woarachteg dai haand vuild en dai stem heurd. Zunnestroalen gleden deur glaas- en loodroamen. Ien t blaauw van de kerk zag k viskers, viskerbootjes,  zeewiefkes, grodere en klaainere vissen. Staait der nait ien Biebel: minsken te vangen as vissen. Netten mouten din joa wel hail wat biezunners wezen.

Ien t koor hong n vis. Grode Vis noatuurlek. Doaronner t altoar en t deupbekken. Her en der minioatuurbootjes en viskernetten. Aan de Olle Ansgar zel wel immer en aaltied waarkt wezen. Onbegriepelk, ik zat hier ien n Godshoes van wel om en bie elf joarhonderden òld. k Bleef veur mie oetstoaren en lait ales nog ains daip op mie ienwaarken.

Dou köster kerkdeur sloeten wol, mos k wel opstoan om noar boeten te goan. k Zee man goidag, gooide wat geld ien n buske en stak nog n keerske aan. En dou ston k weer op kerkpad. Leste, waarme zunnestroalen beschenen mien koale kop. Veur k noar t vekaansiehoeske laip, struunde k nog wat over t kerkhof. Bekeek de grafstainen. Las wat der op ston, zo wied as dat ging. Veul mos der hier leden wezen. En doch ging visvangst hier immer en aaltied deur. Boten gingen ononnerbroken zee weer op. Joa, hou laanke nog!

k Kòierde laangs de hoaven, noar Lescinoa ging k dizze oavend nait.

“Mörnoavend moar,” dochde k.

Aander dag smirregs vro sloug t weer om. Dikke orkoanbuien mit bliksem en dunner vlogen over t aailaand. Dat zag der nait goud oet. k Bleef binnen. sOavends wer t rusteg. Moar t bleef regenen. k Ging doch noar Lescinoas restaurant. Noa zuk n weer zol n goie moaltied mie wel goud doun. Dou k ien restaurant was, wer k deur Lescinoa nait goidag zegd.

k Vroug woar der was. Mie wer verteld, dat der van zee nait truggekommen was..

“Nait truggekommen van zee!” raip k verbiesterd oet.

“Waiten ie din van gain niks of gain naks!” was wedervroag.

k Heurde, dat Lescinoas voader zaik worren was. Lescinoa was veur zien pabbe mit dai olle viskerboot smörns vro zee opgoan.. Ien t noodweer mos der wat gebeurd wezen. Vrees is groot, dat der nooit nait truggekommen zel. Aander viskers haren gelok had. Mit veul schoade aan boten wazzen dai aalmoal vaaileg ien hoaven aanbelaand. Vrees was gerechtvoardegd. Lescinoa kwam nait van zee trugge. Ons lopen noar de hoaven haar t leste west wat wie soamen doan haren. Wel haar dat bedinken kìnd. En woarom was k dai oavend nait noar hom tou goan. Joa, woarom ..! Gain Lescinoa meer, daie mie immer en aaltied zo vrundelk ontvong. Gain verhoalen meer van hom. Gain moaltieden meer, daie der veur mie kloarmoakte. Gain gesprek meer tusken ons baaident.

k Bezöchde Lescinoas ollu. t Eerste wat k zeggen kon::

“Grode Vis geft en Grode Vis nimt.”

Zai nikten en k omaarmde heur. Proatten over hou t nou wieder mos. Zeun en boot wazzen der joa nait meer. k Heurde, dat Lescinoas pabbe nooit nait weer zee op goan wol. Dit verlais was te groot veur hom.

k Kwam nog voak op t aailaand trugge. Vergat nooit nait bie Lescinoas ollu langs te goan. Zat laanke ien de Olle Ansgar. Bezöchde de Grode Ansgar en de Hillege Pait en Paul veul minner.  Immer en aaltied mos k aan mien vrund Lescinoa dinken. Ook aan Ansgar, dai zien haand op mien scholder legd haar. En zien stem heur k nog zeggen:

“Paas goud op dien vrund Lescinoa op!”

Lescinoas graf kon k nait bezuiken. Der was gainent. k Ging din noar t straand en stoarde over de Westzee. Gooide ieder moal n bloum ien t wotter. Stoarde, stoarde en stoarde moar.

Kim, woar zee en locht nkander ontmouten. Zee is daip, zee is roeg, zee is stil.  Zee luustert en luustert nait. En over de zee sweefden wolkenmassoas. Stilleghaid bood mie gain troost. Veur mien verdrait was naargens n stee om te schoelen. t Was as k Lescinoas stem van wied vot heurde!

Der wer zegd, dat poater Ludger aander kaande zain haar. Moar dat God hom nog nait hebben wol. Haar hom trugge stuurd. Och joa, minsken reudeln immer en aaltied zo veul.

Poater Ludger was Franciskoan. Laaidde t klooster aan Grootmaart. Doar zaten n dikke twinteg munneken. Dizzent waarkten ien de bedevoartkerk: de “Grode Moeke Merije,” en ien de perochies. Wieder deden zai sosioal waark. t Kostte Poater Ludger veul muite om ales aan gaang te hollen. Doarom was der meschain ook ien nkander stört?

Joarleks kwam der n bult bedevoartvolk noar de “Grode Moeke Merije.”  Wel meer as vaaierhonderddoezend minsken. Winkelneern was der slim wies mit. Dai lu gaven joa n boudel geld oet! Tegen dizze minnegte kon t muzeum veur nijmoodse kunst nait op. Want doar kwam nait zoveul volk over drumpel.

Ien kerk ging immer en aaltied veul heer. Hillege mizzen mozzen vierd worren. Der wer veul beden. Mìnsken konnen der bichten. Meziek- en zangkonserten wazzen der voak. Veul lu kwammen der allain moar om binnenkaande van kerk te bekieken. Mit heur schitterende glaas- en loodroamen, schilderens, holtsniewaark en örgel. Ien kerkwinkel werren devotionoalioa, keerzen en informoatsiematerioal verkocht. En kerk mos noatuurlek iedere dag schoond worren.

k Was Poater Ludger  n poar joar leden veur eerste moal tegen lief lopen. Ien de “Grode Moeke Merije” was k aan t òfpottertaaiern. Hai sprong al moar achter mie aan as k ien kerk aargens aanders bezeg was. Mit n gebed ononnerbroken op lippen. k Wer der al gaauwachteg stinzat van.

“Doun ie doagelks te waaineg aan gimmestiek? Of het God joe bevolen aander lu te hindern bie wat zai doun?” vroug k hom.

“Nee, nee, nee … zo is t nait. k Mout der veurzörgen, dat duustere gaisten boeten  deur blieven,”  sprak der langzoam.

Van hom wol k waiten of k der din aine was. Nee, dat lag hailendaal aanders. k Mos hom nait verkeerd begriepen. t Zat zo:

“Mit mien gebed beschaarm k joe tegen dai gaisten. Dai haren joe joa meschain ien bezit nemen kind. Ie maarken doar gain fits of foazel van. Hebben ie der n veurstellen van as dai vaalze gaisten hier ien kerk aan t ofpottertaaiern wezen zollen. Ik nait! Moar veur mie zol dat wel hillegschandoatsie wezen. En doarom bee k om dat te veurkommen.”

k Begreep der gain bait van. Mit God, gaisten, kerk en ales wat doarzo aan vaast hong, haar k mie nooit nait zo mit bezeg hollen. Veur mie mos hierop eerde ieder minsk moar t beste der van moaken. t Kon joa zo oflopen wezen. En veur mie was dood ook hailendaal dood. Din was t gebeurd!

Wie kwammen aan proat mit nkander. Poater Ludger vertelde mie over zien levent. Joa, vrouger haar der ongleuveg west. Haar sosiologie studaaierd. Wol wereld veraandern. Haar plezaaier aan veul alcohol, drugs en seks had. Moar hail gelukkeg haar der nait west. Dou was ien n naacht n goie gaist aan hom verschenen. Dizzent haar ien n kroug hom goud wakker moakt. Op stroade was der n swaarver tegen t lief lopen. En baaident wazzen zai ien n kerk aanbelaand. t Was Hillege Oavend. En zo was t begonnen.

“Joa, Gods wegen binnen voak ondeurgronnelk,” drokte Poater Ludger hom oet.

Ien de “Grode Moeke Merije” was k nog voak mit fotoapperoat  aan t waark. Hou dat din zat mit dai gaisten wis k nait. Moar t gaf mie n vaaileg gevuil as k Poater Ludger zag. Dai laaidde din lu ien kerke rond. k Luusterde wel ains noar wat der zo over t ontstoan van de “Grode Moeke Merije” te vertellen haar.

Ien zeuventiende joarhonderd aanbad n franciskoanse munnek doagelks n Merije-aandinken. Op n dag heurde der n stem. Hom wer opdroagen t aandinken noar Stad te bringen. Franciskoan geheurzoamde. Hai mos doarveur wel meer as draihonderd kilometer lopen. Dat was nait zo slim veur hom. Noa om en bie twai weken kwam der ien Stad aan. Proatte mit n pestoor. Kon vervolgens t Merije-aandinken ien n kepel onnerbringen. En ging lopend trugge noar zien klooster.

n Poar moanden loater wer aan de doodzaike bisschop van Münster dizze gleufsdoad verteld. Dizzent beloofde aan God t volgende: dat as der noar n bezuik aan t Merije-aandìnken genezen zol, hai ieder joar n bedevoart der noar tou moaken zol.

Bisschop ging en genas. Dat heurden veule gezonde en zaike mìnsken. t Was te begriepen, dat dizzent ook op pad gingen. En zo ontston hier n bedevoartploats.

Deur de joaren hin kwammen der aal meer volk noar t Merije-aandinken tou. Kepel wer te klaain. Wer ofbroken en der kwam n kerk te stoan: de “Moeke Merije.” Mit der noast n franciskoaner klooster.

Stroom van bedevoartvolk gruide ieder joar moar deur. De “Moeke Merije” wer ook te klaain. Begun twintegste joarhonderd ston de “Grode Moeke Merije” der. Baauwd ien n neo-gotische stiel mit veul art-nouveau. d Aander  –  nou de “Klaaine Moeke Merije”  – bleef stoan en wer perochie-kèrk.

En din ston Poater Ludger midden ien n rondlaaiden te celebraaiern:

““God en Kerk zellen mit de “Grode Moeke Merije” midden ien Stad, midden ien  wereld aanwezeg wezen. Zai zel veur minsken dainen as n ploats van stilleghaid, van vree, van beschaarmen, van geburgenhaid, van noastenlaifde, van vertraauwen. Veur elkenain stoan deuren wied open, Veur gleuvege en ongleuvege, veur riek en aarm, veur boer en stadjer, veur man en vraauw, veur kiend en bejoarde, veur swaarver en dai nòg n dak boven kòp het, moar ook veur vlochtelingen dai wie hier voak opvongen hebben.””

Over t vieren van de Euchoaristie kon der zo overtugend vertellen, dat elkenain wel hail votdoadlek reums worren wol. Moar wel wol der ien dizze tied nog zukswat doun. Ikke nooit nait!

“Ien de Euchoaristie binnen wie mit nkander ain ien Jaizes Kristus. Deur zien hailsdoad binnen aandern gain vremden meer veur ons. Wie binnen ain grode femilie…” 

k Heb wèl ains mit Poater Ludger de kruuswegploatsen oflopen. Dai liggen nait wied vot van de “Grode Moeke Merije.”  En din beedde der:

“Goundag Hillege Merije,

vol van genoade.

De Heer is mit die.

Doe bist onner de vraauwen zegend.

En zegend is de vrucht

van dien schoot,

Jaizes Kristus.

Hillege Merije, Moeke van

God,

beedt veur ons zundoars.

Nou en ien ogenstond van onze dood.”

God wol Poater Ludger dus nòg nait hebben. En sunt n poar moanden laip der alweer deur de “Grode Moeke Merije.”  t Wer haarst. Bloadern vielen van bomen. Dou ien november kwammen der waarklu mit dikke mesienen. Wied rondom de “Grode Moeke Merije” stonnen n dikke kòppel bomen. Daie werren om en bie ale omhaauwd. Ien Stad wer reudeld, dat deur zaikte van Poater Ludger bomen ook zaik worren wazzen. Dat doar op dai lege plek n onnergrondse pekeergoaroage baauwd worren zol. En bovengronds n nijmoodse kultuursintrem mit: n muzeum over bedevoart en veur kerkelke kunst, n infermoatsie en bibeltaikgedailte, n volkshogeschoul, en n groot restaurant. Want bedevoartgaangers mozzen joa doch ook aargens eten en drinken kinnen. En stadjers zollen doarzo ook welkom wezen.

n Vaalse gaist leuderde, dat poater Ludger holt veur zien doodkist neudeg haar. Vergetend, dat din ale Franciskoanen op haile wereld wel zuk n kist haren kriegen kìnd.

Der wer ook verteld, dat Poater Ludger nait meer zo goud bie verstand west haar. Kommen deurdat God hom dou nog nait hebben wol. Doarvan haar der n dikke tik van mit kregen. Wieder dat Poater Ludger baange west haar, dat bie n dikke störm bomen wel ains op de “Grode Moeke Merije”  haren valen kind. Dat haar veur hom as n soort verkrachten van de “Grode Moeke Merije” betaikend.

Wat woarhaid ook wezen mog, van Stad was der n vergunnen kommen. En zo was t rondom de kerk wèl gloepenskoal worren. Zol Franciskes t waiten, woar aal dai vogels nou noar tou verhoezen mozzen?

Noadat om en bie ale bomen pladde moakt wazzen, lag Poater Ludger weer ien staarmsnood. God wol hom nou wel hebben. Hai kreeg t Hillege Euliesel nog toudaind. En allerleste woorden oet zien mond klonken zo:

“Veur mie is ien t hoes van mien Voader n woonderij vrai kommen.”

De “Grode Moeke Merije” zat stinvol, dou bisschop van Stad de dodenmis celebraaierde. Hai preekte over Joh. 14, 1-6. Jaizes Kristus zegt doar:

““Wees ien joen haart nait baange. Gleuf ien God en ook ien mie. Ien t hoes van mien Voader binnen veule woonderijen. As t nait zo wezen zol, zol k joe din zegd hebben: “k Goa hìn om n stee veur joe kloar te moaken …””

De bisschop vertelde, dat doagen van n minsk binnen as t graas op t veld. Dizzent bluien as veldblommen en din is t rompslomps doan. Poater Ludger haar n onnerdoanege Franciskoan west. Haar hom op dizze eerde gast vuild. Ien voutsporen van Franciskes haar der lopen.  Ook Poater Ludger kon mit daaiern proaten.  En von, dat dizzent der nait veur minsken wazzen om op te eten worren.

Joa, Jaizes Kristus was ook veur hom sturm. Daie haar dood overwonnen en t pad veur t aivege levent vrai moakt. Ook veur Poater Ludger. Joa, dizzent wis wel veur hom t levent en de woarhaid was.

Oet volle overtugen gleufde Poater Ludger, dat dood nooit nait t ende was. Ook hai mog ien t vergeven van zien zunnen tot zien Haailand opgoan. Doar was n woonderij veur hom beschikboar kommen!

Dou k noa de dodenmis weer boeten ston, zag k de koale vlakte rondom de “Grode Moeke Merije.”  t Leek as de veldblommen hier nooit nait weer bluien zollen!

Wotter van Winzummerdaip gong immer en aaltied hinneweer. Klaaiboot van Lombok dee dat ook. Twai moal op n dag leeg hin. n Poar uur loater boornstevol klaai terugge noar stainfebriek. Der voarden ook aandere boten deur daip, moar dizzent werren deur joaren hin aalweg minner.

Olle vraauw de Wit wer ook minner, benoam heur ogen. Zai zag ien loop van tied zo om en bie gain naks of gain niks meer. Lezen was veur heur onmeugelk worren.

Vraauw de Wit en heur zeun Jaan woonden al joaren laanke in Obergum. Heur hoeske ston aan Winzummerdaip en ofzunnerd schiethoeske laag krekt boven wotter der van. Zo kon mieg en schiet votdoadelk doarien verswienen.

Zeun Jaan wer Jaan Praai nuimd. Omreden hai zo geerne dai greunte at. Aal lu oet Winzum en Obergum kinden hom. Hai bezörgde zien moeke veul verdrait. Jaan was n draanksteern, en hou voak was der wel nait doen thoes kommen? Zien moeke wos t nait meer.

“k Kin hom doch nait oet hoeske flikkern! Hai is zuk n laiverd en zörgt elke dag goud veur mie,” vertelde zai mien taande.

Taande Line en heur man woonden ien Priorstroat. Zai was doch zuk n degelke, gleuvege en  laive vraauw – en oetstekend thoes ien Biebel. Hai n wat dikke, stieve en vrundelke man. Kiener haren zai nait. Gelukkeg veur mie, din k haar nou twai poar ollu. Mit taande proatte k veul. Voak vertelde zai mie wat zai zo dee as zai onnerwegens was. Van heur kwam k te waiten, dat zai ain of twai moal ien week olle vraauw de Wit bezöchde. t Was veur de zelleghaid. Wieder las zai vraauw de Wit verhoalen oet Biebel veur. En sumtieds dee taande wat ien hoeshollen van moeke en zeun de Wit.

Zeun Jaan trof zai toamelk voak aan. Dizzent zat wel ains zunner waark. Joa, wel wol aine dai nait zunner pimpeln kon, aarbaiden loaten! n Waarkhillege zol Jaan van zien levensdoagen nooit nait worren. Hai luusterde geerne tou as mien taande oet Biebel veurlas.

Din heurde der verhoalen over Oadam en Evoa; over Oabroaham en zien verbond mit God; over Mozes, dai mit Isrelieten vaatteg joar deur zaand koierde; over keunenk Doavid; over verblief van Jeuden ien Boabylon; over Jaizes, zien vrunden en wonnern dai der dee.

Jaan luusterde aandachteg, dou mien taande over bruloft ien Koanoa veurlas. Doar moakte Jaizes wien oet wotter. Zo, dat haar Jaan ook wel doun wild, moar hai was Jaizes joa nait.

Taande las ook ains over Jaizes en leste oavondmoal veur. Jaan heurde goud tou. t Gong over brood en wien. Brood was liggoam en wien bloud van Jaizes. Jaan begreep der nait veul van, din hou kon wien bloud weden? Hai vroug aan mien taande hou dat zat.

t Was efkes stil. Taande mos wat noadinken. En dou legde zai aan Jaan oet:

”Kiek, dat zit zo. Doe moutst dat zain as n taiken. Wie gleuven, dat dai wien ien bloud veraanderd is. Wie stellen ons dat zo veur. Du stelst die doch ook wel ains wat veur!”

“Joa, joa,” zee Jaan, “k stel mie voak veur, dat k zin ien n klokje heb en din krieg k der ook aine…”

Vraauw de Wit lait heur zeun nait oetproaten:

“Zeg Jaan, dat huifste vraauw Sierts nait te vertellen. En doe hest mie touzegd minner te pimpeln.”

Taande vertrok gain spier en gong wieder mit oetleggen:

“Din is dat wat veur die zo is, veur n aander minsk meschain wel wat gehail aanders. Dai aander huift gain klokje en gleuft der nait ien.  As ie baaident der ien gleuven, din hebben doe en dai aander zin ien zuk n klokje. En joe baaident kriegen der aine. Weden is din weden en nait nait-weden. Klokjen is klokjen en nait nait-klokjen. Veur mien weden is Jaizes mien Hailand. Veur veul lu hier ien Winzum en Obergum ook. Begripst doe dat Jaan. En dat wil k die nog zeggen, staarke draank beheurt nait tot mien weden.”

Jaan begreep dat nait zo goud, moar van dat klokjen wel. Dat aander ging hom boven zien pet oet. Hai dochde wel noa:

“As wien ien bloud veraanderd worren kin, din mout t doch meugelk wezen om ook wien ien wotter en wotter ien wien te veraandern. n Leste moal haar vraauw Sierts joa over veraandern van wotter ien wien veurlezen. Zel t meugelk weden wien ien wotter te veraandern?”

Olle vraauw de Wit haar mit touheurd. Zai haar ook n vroag:

“Vraauw Sierts, hou gaait dat nou mit dat oavendmoal ien joen kerk tou?”

“Bie ons ien griffemeerde kerk wort vaaier moal ien joar op n zundag oavendmoal vierd. Wie gedinken din, dat Jaizes zien vlaais en bloud veur ons geven het. Omreden Hai dat doan het, kinnen wie weer tot zien Voader kommen. Wie mouten dat aal wel gleuven,” verkloarde mien taande.

Jaan begreep dit nait, moar dai wien zol hom wel smoaken.

“Moar vraauw Sierts, woar wort dat brood en dai wien din vothoald? Doch nait oet Jeruzoalem, woar Jaizes dou was,” vroug Jaan mien taande nijsgiereg.

“Nee Jaan, dat brood levert om toer ain van griffemeerde bakkers en dai wien komt van slieterij Ol Pakhoes.  t Is immer en aaltied n hail goie, rooie wien. Wel om en bie achttien flessen wien binnen veur dai twai dainsten op zuk n zundag neudeg. Zotterdagsmirregs veur zuk n zundag wort brood en wien brocht. Ien kezoatsiekoamer achter kerk wort ales   opburgen,” antwoorde zai.”

Ain ding wol Jaan nog waiten, wanneer aander oavendmoalvieren ien kerk weden zol. “Zundag over vief weken,” dailde mien taande aan Jaan mit.

Veur zai vertrok, dee zai nog n gebed. Zai daankte ons Laimeneer veur aal t goie, dat heur vandoag overkommen was. Vroug n zegen veur vraauw de Wit, heur zeun Jaan en veur heur zulf.  En dat zai aal aander moal gezond weden zollen.

Dat veurlezen oet Biebel, woorden en gebed van mien taande haren Jaan roakt. Hai wos woar t om gong. Gleuven zol der. Hai bad nou elke dag en vroug ons Laimeneer om hom dudelk te moaken hou wien ien wotter en wotter ien wien veraanderd worren zollen kind. Mit zuvere gleuf mos dat doch meugelk weden. Haar vraauw Sierts ook nait ains oet Biebel over n daaier, dat deur oog van n noald kroop, veurlezen? Dat was doch n veul groder wonner.

Taande kwam n week loater weer bie olle vraauw de Wit op bezuik. Jaan was der nait. Hai was nog aan waark. As der din soavends vrai haar, ging der votdoadelk kroug ien. Hai pimpelde teveul, moar dee ook nog wat aanders. Hai verzoamelde wienflessen, en wel dizzent woar rooie wien ien zeten haar. Hai keek goud tou, dat der zoveul meugelk flessen mit zulfde kleefploatje der op kreeg. As der thoes kwaam, burg der dizzent ien schiethoeske op.

Vraauw de Wit rook, dat heur zeun weer teveul pimpeld haar. Doar over zee zai gain woord. Dat hulp joa doch nait.

Zo wied dat gong moakte Jaan oavendeten kloar. Dat wazzen voak eerpels mit praai en n stukje vlaais van slachter Korendiek. Veur eten gingen haanden soamen. Schienboarlek haar mien taande al veul invloud op baaident had. Moeke de Wit bad veur n voudzoame moaltied en heur zeun Jaan, dat der minner pimpeln zol. Hai bad veur zien moeke en dat der wien ien wotter en wotter ien wien veraandern kinnen zol.

Tied gong gaauw veurbie. Ien aal dizze weken bezöchde taande olle vraauw de Wit traauw. Zai las veur oet Biebel en bad mit heur. Vraauw de Wit vertelde mien taande aalweg, dat Jaan aan waark was. Zo dounde kon der hier nait weden.

t Was leste week veur dai oavendmoalzundag. Mien taande bezöchde op dunnerdag vraauw de Wit weer. Zai zaag Jaan ook ien koamer zitten.

“Jaan heste gain waark meer,” wol taande waiten.

“Waark heb k nog, moar k mog van mien boas eer noar hoes goan,” antwoorde Jaan, “en k wil joe ook wel weer ains zain. Ie binnen joa zo goud veur mien moeke.”

Jaans woorden deden mien taande gloepensgoud. Veur zai vertrok wol Jaan nog waiten of der zundag oavendmoal ien griffemeerde kerk weden zol.

“Joa, netuurlek Jaan,“ heurde hai heur zeggen.

Op vraidag kochde Jaan ien Oosterstroat n trechter en wel twinteg körken. Jaan wis hou der wien ien wotter veraandern kon. Veur veraandern van wotter ien wien bad hai vureg. As dat ien Koanoa ging, din mos dat ien Winzum doch ook kinnen.

t Was slim duuster dai naacht van zotter- op zundag. Jaan Praai hiel mit n emmer wotter oet Winzummerdaip. Hai haar der goud over noadocht, wat veur wotter der bruken zol. Wotter oet kraan of oet Winzummerdaip. Hai von dat eerste wotter veul te kloar. En zo zat der nou bie schiethoeske wotter oet daip te hoalen. Mit hulp van n stoalpane ging wotter deur trechter ien wienflessen. As n fles vol was, dee hai votdoadelk n körk der op.

Op fiets mit aal dai volle flessen ree der noar griffemeerde kerk. t Was begunnen te regen. Gain minsk was nog op stroat te zain. Achter kerk trapte Jaan roet van n deur ien. Hai kroop mit ale flessen noar binnen. Mit hulp van n buuslanteern zaag der onner n widde toavelloaken brood en flessen wien al gaauw stoan. Noar brood keek der nait. Wel noar dai flessen wien. Dizzent vervong der deur zien flessen wotter.

Mit achttien flessen wien en nog twai flessen wotter swabberde Jaan op fiets noar hoes tou. Flessen wien werren ien schiethoeske opburgen. Wotter oet dai aandere twai lait der ien Winzummerdaip lopen. Doarnoa gong Jaan hoeske ien. Zien moeke heurde hom. Zai wol waiten wat der snaachts doan haar.

“Nait veul moeke, sloap moar lekker,” prommelde der wat.

Boven ien sloapkoamerke kon der gain oog tou kriegen. As der wat doezelde, mos der votdoadelk dreumen. Ons Laiemeneer zat hom achter boksem aan. Dizzent wol hom stravven veur wat der doan haar.

“Vergeef mie doch, vergeef mie doch!” bad Jaan.

Zo kwaam der grootste dail van naacht deur. Hai swaitte bloud, en troanen laipen deel oet zien ogen.

Köster van griffemeerde kerk ontdekte smörnsvro, dat  deurroet der oet laag. Hailendoal ien stukken was dat ding.

“Wel zol dat doan hebben,” vroug der hom of, “kwoajongens, n daif!”

Hai keek of der binnen wat stolen was. Oavendmoalsbrood en flessen wien wazzen nog ofdekt. Wieder was der gain niks of gain naks vot. Hai hiel bezzem te veurschien en veegde stukken glaas aan zied. Vervolgens dee der dizzent ien n deuze.

“Noa dainsten mout plietsie moar veurbie kommen, nou hebben wie gain tied,” ging t deur kösterskop.

Al gaauw zette der op laange toavel veur ien kerk brood en wien neer. Brood was op zulvern borden stoapeld.

Om kwart veur negen begon eerste kerkdainst. Domie Boetenbos preekte over Lucas twaaientwinteg. Doar staait, dat Jaizes brood brak en wien ien n beker schonk. Brood en wien wazzen taikens veur zien liggoam  en zien bloud. Hai lait zien vrunden der van eten en drinken. As noagedachtenis aan Hom zollen zai dat immer en aaltied vannijs doun tot zien teruggekommen op eerde tou.

Zo ging t ook ien griffemeerde kerk ien Winzum heer. Domie brak brood en nam as eerste der van. Doarnoa laipen ollerlingen mit brood deur kerk. Elk kerklid nam din n stukje. Vervolgens schonk domie wien ien ain van zulvern bekers en nam n klokje. Doarnoa schonk der wien ien aandere bekers. Ollerlingen gingen vannijs deur kerk, moar nou mit bekers wien. En elk kerklid nam n klokje.

Ien twaide dainst om haalfelf verlaip ales krekt zo. Noa dizzent kwam plietsie veurbie. Der wer vaaststeld, dat kwoajongens roet kepot moakt haren. Kerk mos verzekern moar ienschoakeln.

Dou ien dai week taande bie vraauw de Wit op verziede gong, zat Jaan ook weer ien koamer. Hai haar doch wel n bult last van zenen.

Taande vroug hom: “Jaan, heste gain waark meer?”

“Nee,” zee Jaan, “k vuil mie nait zo al te best. k Kon wel zaik worren.”

“Wie hopen van nait,” heurde Jaan oet mien taandes mond kommen.

Taande begon oet Biebel veur te lezen en wel oet Johannes. Eerst over hedder, dai zien schoapen bie noam kint en goud der veur zörgt. Jaizes zegt doar, dat Hai dizze goie hedder is.

Doarnoa over Jaizes Voader, dai wienboer is. Jaizes zulf is wiendroefbos. En zien vrunden, zien volgelingen wiendroefraanken. Dizzent mouten Jaizes en nkander laif hebben. As Jaizes bie zien Voader weden zel, zel der Hillige Gaist noar heur tousturen.

Jaan luusterde mit open mond noar wat mien taande veurlas. Hai wol ook wel n vrund worren, moar hai was joa zo voak doen. Lid van n kerk worren, dat wol der nait. Meschain mos hai der moal ains mit vraauw Sierts over proaten, moar eerst wol der van mien taande wel wat aanders waiten.

Veurdat zai vertrok, vroug der heur hou t zundag ien griffemeerde kerk goan was. Taande begreep hom nait.

“Mit oavendmoal,” zee Jaan.

Doar had mien taande hailendaal nait meer aandocht

“Wel Jaan, dat verlaip as immer en aaltied goud. Domie hiel n nuvere preek. Deur oavendmoal vuil ik mie nou weer stark ien mien gleuf. k Bin waarkelk woar ain van dai wiendroefraanken,” sprak zai.

t Was efkes stil.

“Oh joa, van köster heb k heurd, dat kwoajongens snaachts n roet kepot moakt hebben.”

Jaan zien zenen wazzen rompslomps verswonnen. Nait ien Biebel speulden zok wonnern of, moar ook ain ien Winzum. Doar was wotter oet Winzummerdaip ien wien veraanderd, Jaan was doodgelukkeg. Ons Laimeneer haar zien bidden verheurd. Wat n wonner, dat der nooit nait aan aander lu vertellen kon!

Noa dit wonner pimpelde Jaan minner. Dat dee zien moeke goud. Doen was Jaan nog wel ains n moal, moar zai bemaarkte ien loop van tied dat nait meer zo. Zai was al old en op n goie dag sturf zai ien berre. Jaan haar doarover veul verdrait. Nou mos der hom allineg ien hoeske aan Winzummerdaip redden. Dat was slim stoer veur hom.

Mien taande bezöchde Jaan nog wel ains. Hai was der bliede en wies mit. En dou was dat ook oflopen. Taande haar kwoaie zaikte kregen. Veur heur wer dat n groot liedensweg. As wiendroefraank hiel zai t laanke vol. Totdat t nait meer ging en ons Laimeneer heur raip.

Nou haar Jaan zien moeke en mien taande verloren. Dat was slim pienlek veur hom. En hou der ook bad, hai kon van draank nait ofblieven.

Dou, smörnsvro mos der noar zien waark. Doar verscheen der nait. Hai was verswonnen. Joa woar was Jaan Praai bleven? n Dag loater wer der ien Winzummerdaip bie Schabbasterziel vonnen. Gainent wis hou dat heergoan was. Schienboarlek haar der wat mit wotter van Winzummerdaip!

k Ston op Boog en keek noar beneden. Doar was k as jonkie van zeuven joar sikkom verzopen. Boog was dou wel toamelk hoog veur mie. k Stak Boog over en keek vannijs noar beneden. Wotter stroomde richten Raitdaip. Doarhin was Jaan Praai dreven. Hai was dood oet wotter hoald. k Was der zulf oetkommen. Swimmen kon k nog nait. Voak binnen Gods wegen ondeurgrondelk!

Ogen vielen op hoeske, woar vraauw de Wit en heur zeun Jaan woond haren. k Bemaarkte, dat t lee. Boven wotter ston schiethoeske. Joa, doar haar Jaan dai wienflessen en flessen wien bewoard. Woar dai lesten bleven wazzen! k Kon t nait zeggen. Op dizze eerde zol wel gainent dat waiten. k Wos wizze en woarachteg, dat Jaan dizzent nait leeg dronken haar.

Ien Westerstroat was t stiller worren. Gain  blied gelaag en bullernde stem van Jaan Praai meer. t Was as wereld der aanders oetzaag.

En wotter van Winzummerdaip ging nog immer en aaltied hinneweer.